Japanse literatuur, dat is geen dagelijkse kost voor mij. Integendeel, ik kan me slechts één boek herinneren: ”Stilte”, van Shusaku Endo. Dat was me dan ook een heftige leeservaring. Vreemd genoeg wordt Endo, naast alle schrijvers die wel genoemd worden in ”Morisaki’s boekwinkel”, niet genoemd. Speelt hier nog mee dat hij als rooms-katholiek tot een minuscule minderheid van 1 procent van de bevolking behoort? Of is het juister om te concluderen dat de Japanse literatuur veel breder is dan we ons realiseren, en dat Endo maar een van de honderden topauteurs is?

Zeker is in elk geval dat de Japanse literatuur (en in feite de hele Japanse cultuur), vrij onbekend terrein is in Nederland. Het lezen van deze uitgave kan daar enige verandering in brengen, omdat je je als vanzelf begint af te vragen: Tokio, wat is dat eigenlijk voor een stad? Hoe leven de mensen daar? De hoofdpersonen communiceren met elkaar op een manier die soms vreemd overkomt – is dat typisch Japans?

Verliefd

Het grappige van dit soort vragen is dat ze alles te maken hebben met een belangrijk thema van de ”Morisaki’s boekwinkel”. Namelijk: het lezen van boeken maakt je nieuwsgierig en verbreedt je horizon. Auteur Yagisawa gaat nog een stap verder: het maakt je een beter mens. Zo vergaat het zijn hoofdpersoon Takako. Deze 25-jarige jongedame leeft vrij onbewust en op zichzelf gericht. Ze is verliefd op een collega, die haar ook wel ziet zitten. Op een kwade dag deelt hij echter mee dat hij gaat trouwen: met een andere collega.

Takako’s wereld stort in. Ze neemt ontslag en probeert de sores te ontvluchten door veel te slapen. Dan komt onverwacht het telefoontje van oom Satoru. Of ze hem wil helpen in zijn tweedehandsboekenshop. In ruil voor haar hulp mag ze boven de winkel wonen. Aanvankelijk vindt het ze het daar een uiterst muffe bedoening. Al die boeken interesseren haar geen lor. Tot ze op een nacht niet kan slapen en ze voor het eerst op zoek gaat naar… een boek.

Gulzig leest ze de pocket die ze blindelings uit een stapel heeft gevist. Het effect is de volgende dag al merkbaar. Takako vliegt haar oom zo ongeveer om de hals, terwijl er normaal gesproken amper een goeiemiddag voor hem afkan. Ze is helemaal enthousiast over haar lectuur. Het boek is „schitterend – hoe zal ik het zeggen? Het doet me iets”. Om zich vervolgens te ergeren aan haar onvermogen om zich beter uit te drukken. Wat wil je ook? Als je nooit leest heb je een beperkte woordkeus, suggereert de auteur.

De leeshonger krijgt Takako te pakken en daarmee verandert ze in een aangenamer mens. Iemand die oog krijgt voor de wereld en de mensen om haar heen.

In het tweede deel verschijnt haar tante Momoko, de vrouw van Satoru, ten tonele, een merkwaardig type. Zij en Takako maken een reis en Takako speelt een belangrijke bemiddelende rol tussen haar oom en tante. Dit deel vond ik een stuk minder interessant, maar dat komt misschien ook doordat ik bepaalde impliciete boodschappen miste. En de kracht van dit op het eerste gezicht vrij oppervlakkige boek zit juist in wat je tussen de regels door moet oppikken.

Verbinding

Ongetwijfeld probeert de auteur met zijn lichtvoetige verhaal (jonge) Japanners warm te krijgen voor boeken. In een wereld vol hightech kunnen deze cultuurdragers zorgen voor verbinding tussen mensen. Takako ervaart diepe vreugde wanneer ze haar gevoelens over een boek kan delen met mensen met wie ze tot dan toe niets gemeen dacht te hebben. Nu ze oog krijgt voor andere mensen, kan ze hen ook helpen. Bijvoorbeeld met hun soms moeizame relaties. Bovendien helpen boeken om nieuwe relaties aan te gaan. Niet verkeerd in een land waar het aantal singles een recordhoogte heeft bereikt.

”Morisaki’s boekwinkel” laat zich lezen als een ode aan de ouderwets gezellige wijk Jinbocho in Tokio, waar zich tal van (tweedehands)boekenwinkels en koffietentjes bevinden. En als een pleidooi voor de fysieke boekwinkel, waar je boeken tenminste kunt pakken, doorbladeren, ruiken. Zo’n pleidooi kunnen we ook in Nederland goed gebruiken.

Boekgegevens

”Morisaki’s boekwinkel”, Satoshi Yagisawa; uitg. Meulenhoff; 208 blz.; € 20,99