Julia Navalnaja’s optreden afgelopen vrijdag op de internationale veiligheidsconferentie in München maakte grote indruk. Een paar uur voordat de top van start ging kwam het nieuws binnen dat Navalny in gevangenschap op mysterieuze wijze was overleden. Julia’s eerste gedachte was: „Ik ga terug naar mijn twee kinderen. Maar toen schoot me te binnen wat Aleksej in mijn plaats zou hebben gedaan. Ik weet zeker dat hij op dit podium zou hebben gesproken.”

Dus sprak de 47-jarige Julia op de veiligheidsconferentie bewonderenswaardig beheerst: „Poetin en zijn omgeving, zijn vrienden en zijn regering moeten verantwoordelijk worden gesteld voor alle misdaden die zij ons land, mijn familie en mijn man hebben aangedaan. Die dag zal spoedig komen en ik richt mijn woorden tot alle mensen op deze wereld: We moeten samen tegen deze mensen vechten.”

De mensen in de zaal gingen staan en applaudisseerden. Later ging de video met haar speech van twee minuten op het internet viraal. Direct vroegen velen zich af: Zagen we hier de nieuwe leider van de Russische oppositie? Maandag zei ze met een af en toe stokkende stem in een negen minuten durende video op het Youtube-kanaal van Aleksej Navalny dat ze het werk van haar man wil voortzetten. „Poetin wilde met hem ook onze hoop vermoorden. Zijn offer mag niet vergeefs zijn”, sprak ze en ze vroeg de sympathisanten van de Navalny-beweging zich achter haar te scharen. „Vreest niet, ik vrees ook niet”, zo citeerde ze haar omgekomen man.

Adviseur

Een ding is zeker: een rol in de politiek heeft ze nooit geambieerd. Julia werd in 1976 geboren als dochter van een wetenschapper en een medewerkster op het ministerie voor Lichte Industrie. Ze studeerde internationale betrekkingen aan de gerenommeerde Moskouse Plechanov-universiteit. Na haar studie ging ze werken bij een bank. In 1998 leerde ze tijdens een vakantie in Turkije de net zo oude jurist Aleksej Navalny kennen. Twee jaar later trouwden ze. Het echtpaar kreeg twee kinderen: de inmiddels 23-jarige dochter Daria die in de Verenigde Staten studeert en de intussen 15-jarige Zakhar die in Duitsland op school zit.

De relatie tussen Aleksej en Julia stond bekend als voorbeeldig. Op Instagram gaf Navalny deze maand nog te kennen dat hij voelde dat Julia iedere seconde dicht bij hem was, terwijl ze toch op duizenden kilometer afstand van elkaar waren. En: „Ik zal altijd van je houden.” Julia plaatste begin deze week op Instagram een van achteren genomen foto waarop Navalny haar omarmt en liefkoost. Julia schreef erbij: „Ik houd van je.”

Julia ontwikkelde zich tot Navaly’s adviseur. Hij trad op de voorgrond op, zij steunde hem en zorgde voor de kinderen. Pas op 21 augustus 2020 werd ze internationaal bekend toen haar man was vergiftigd en in coma lag in een ziekenhuis in Omsk. Ze eiste dat Navalny in het buitenland zou worden behandeld. Het Kremlin willigde haar verzoek in, nog altijd begrijpt niemand waarom. Met haar actie redde ze het leven van haar man.

Lees ook

Russische oppositie staat voor onzekere toekomst

Toen Navalny terugkeerde naar Rusland voor zijn berechting, begeleidde zij hem. Nadat Navalny was veroordeeld en opgesloten trad Julia meer in het openbaar op, omdat „het mijn taak is ervoor te zorgen dat mijn man niet wordt vergeten”. Zij kwam in de schijnwerpers te staan omdat hij het niet meer kon.

Opvallend was dat ze vrijdagavond de Wit-Russische en naar het buitenland gevluchte oppositieleidster Svetlana Tichnovskaja ontmoette. In de zomer van 2020 stelde zij zich namens de oppositie kandidaat voor de presidentsverkiezingen in de plaats van shaar gearresteerde echtgenoot Sergej. Nadat president Aleksandr Loekasjenko zichzelf als overwinnaar had uitgeroepen ontvluchtte Svetlana Wit-Rusland. Heeft Svetlana Julia weten over te halen het werk van haar man voort te zetten?

Navalny heeft altijd gezegd dat „in het geval ik kom te overlijden, jullie niet moeten opgeven”. Julia heeft die woorden ter harte genomen. De grote vraag is hoe Poetin zal reageren. De Russische heerser deinst er ook niet voor terug vrouwen uit de weg te ruimen.