Beweging en regelmaat gaan angststoornis tegen
Iedereen weet wel hoe het voelt om bang te zijn. Misschien zijn we bang voor wat 2024 gaat brengen. Als je aan een examen denkt of aan een belangrijk gesprek bij de dokter ben je waarschijnlijk binnen no-time bang.
Angst beschermt je tegen gevaren, op twee manieren. De bekendste manier is dat je lichaam zich gereed maakt om te vechten of te vluchten. De minder bekende manier is dat angst ervoor zorgt dat je gaat nadenken over een nare situatie (piekeren). Regelmatig bang zijn hoeft nog niet te betekenen dat je een angststoornis hebt. Die heb je pas als je door angst wordt beperkt in je dagelijks leven.
Als angst ‘ongezond’ wordt en je angstklachten of zelfs een angststoornis ontwikkelt, ben je óók bang in situaties die geen direct gevaar opleveren. Dan raak je bijvoorbeeld in paniek als je een presentatie moet geven. Je durft niet meer naar buiten of ligt nachtenlang te piekeren. Zulke serieuze symptomen tasten de kwaliteit van leven ernstig aan. Een normaal leven leiden is dan moeilijk. De gevolgen van een angststoornis kunnen ernstig zijn. Denk aan vereenzaming en alcoholmisbruik.
Mensen met een angststoornis ervaren dus angstgevoelens die niet reëel zijn. Ze gaan normale dingen in het leven vermijden om maar geen angst te hoeven voelen. Een kleine, onschuldige angst kan zo uitgroeien tot iets wat het hele leven overneemt en bepaalt. Dit heeft ook een negatieve invloed op de mensen in de directe omgeving, met sociale problemen als gevolg.
Een algemene angststoornis bezorgt je overmatige angst en bezorgdheid met betrekking tot de dagelijkse dingen, zoals geld, gezondheid, werk, vrienden en familie. Van een specifieke angststoornis is sprake wanneer je bang bent voor iets specifieks. Dit kan een situatie, ding, dier of mens zijn. Je kunt denken aan vliegangst, angst voor hoogte, onweer, clowns, bloed of spinnen.
Als je last hebt van een paniekstoornis heb je regelmatig paniekaanvallen. Tijdens deze aanvallen ervaar je intense angst en kun je het gevoel hebben gek te worden, de controle te verliezen of te sterven.
Oorzaken
Het ontwikkelen van een angststoornis kan te maken hebben met verschillende factoren. Het is meestal het gevolg van een ingrijpende gebeurtenis of een individuele specifieke ervaring. Daarnaast kunnen ook omgevingsfactoren en psychische factoren een rol spelen. Angststoornissen komen relatief vaak voor in Nederland. Ongeveer 20 procent van de mensen in de leeftijd van 25 tot 44 jaar krijgt er ooit last van. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en de ernst ervan kan verschillen. De soort angst en de duur ervan verschillen per persoon. Sommigen hebben een specifieke angst of paniekstoornis, terwijl anderen door een traumatische ervaring een posttraumatische stressstoornis hebben ontwikkeld.
De symptomen bij een angststoornis verschillen per persoon. Afhankelijk van het type stoornis kunnen er psychische en lichamelijke klachten optreden, zoals gespannenheid, rusteloosheid, concentratieproblemen, hartkloppingen en spierkrampen. Daarnaast ervaart een grote groep mensen paniekaanvallen. Die kunnen omschreven worden als aanvallen van angst en spanning, waardoor de hartslag wordt verhoogd en men de controle over de angst verliest. Dit resulteert in trillen, overmatig transpireren of hyperventileren.
Gevolgen
Ongeacht de oorzaak of ernst van de klachten kan een angststoornis een enorme negatieve invloed hebben op het dagelijks leven van de mensen en hun directe omgeving. Ze komen soms niet meer uit huis of vermijden personen en specifieke plaatsen. Hierdoor leiden zij een somber bestaan en kunnen ze geen voldoening meer uit het leven halen. Ondanks alle hulp van mensen om hen heen blijven zij zich angstig voelen in bepaalde situaties en zorgt positieve energie vanuit de directe omgeving er niet voor dat ze zich beter gaan voelen. Hierdoor kan ook een secundaire stoornis optreden, zoals een depressie.
Behandeling
Je kunt zelf een aantal dingen doen om met je angsten te leren omgaan en je beter te gaan voelen:
Ga dagelijks minimaal een halfuur bewegen (wandelen, fietsen of tuinieren.
Slaap voldoende.
Leef regelmatig. Probeer elke dag op dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan. Eet drie keer per dag op vaste tijden. Blijf werken als dat kan. Dat zorgt voor afleiding en structuur.
Zoek steun bij mensen die je vertrouwt en leg uit waar je last van hebt. De meeste mensen hebben hier begrip voor.
Gebruik geen alcohol en drugs.
Probeer je gedachten te veranderen. Op angstige momenten denk je waarschijnlijk automatisch aan dingen die de angst erger maken. Het is belangrijk dat je die gedachten leert om te buigen.
Schrijf je ervaringen op. Houd een dagboekje bij. Noteer wat er precies gebeurt op angstige momenten. Waar denk je dan aan? Waar ben je bang voor? Wat voel je? Hoe reageer je hierop? En wat doe je dan? Helpen de adviezen niet (voldoende), zoek dan hulp.
De auteur is relatietherapeut in Gorinchem.
