Vrouwen die zich vanwege een verkrachting, eerwraak of dakloosheid geen raad weten met hun kind, kunnen dat anoniem te vondeling leggen in een zogeheten beschermde wiegkamer. De achterliggende jaren groeide het aantal vondelingenkamers in Nederland naar elf. Maandag kwamen er nog twee bij, in het Amsterdam UMC en het Erasmus UMC.

Barbara Muller, oprichter van stichting Beschermde Wieg, is content met de jongste uitbreiding. „Eén op de acht baby’s in Amsterdam en Rotterdam leeft in zeer kwetsbare omstandigheden. Dan is het belangrijk dat moeders of vaders in de buurt terechtkunnen.”

Het idee ontstond ruim negen jaar geleden, vertelt Muller. „Ik las berichten over kinderen die in containers of vuilniszakken waren gevonden en dacht: zouden deze radeloze ouders dan nergens terechtkunnen? Toen ik erachter kwam dat zo’n schakel ontbreekt, heb ik met een aantal anderen onze stichting opgericht.”

Biblebelt

Het komt niet vaak voor dat ouders hun kind anoniem te vondeling leggen. De beschermde wiegkamers worden in totaal een tot twee keer per jaar gebruikt. Muller is blij dat het niet vaker gebeurt. „Het is juist ons doel om dat te voorkomen. In keuzehulpgesprekken wordt soms duidelijk dat vrouwen hun baby willen houden. Of ze kiezen voor een abortus.”

Stichting Beschermde Wieg begeleidt jaarlijks zo’n 1500 zwangere vrouwen richting een veilige geboorte. „Dit zijn vrouwen die het geheim van hun zwangerschap niet durven delen uit angst voor verstoting of negatieve reacties uit de omgeving. Omdat ze niet gehuwd zijn of omdat ze van een bepaald geloof zijn. Ook kan het met eerwraak te maken hebben.”

Een aanzienlijk deel van de vrouwen met een hulpvraag komt volgens haar uit de Biblebelt, al kan ze geen exact percentage noemen. „Daar speelt kritiek van mensen uit hun omgeving mee. Zij veroordelen de zwangerschap, bijvoorbeeld bij vrouwen zonder relatie, maar bieden geen steun. Dat vind ik heel heftig.”

Adoptiegezin

Als een moeder besluit haar baby achter te laten in een vondelingenkamer, schakelt stichting Beschermde Wieg via de jeugdbescherming een pleeggezin in. Het kind verblijft meestal maximaal drie maanden in dit gezin. Daarna gaat het naar een adoptiegezin of terug naar de moeder als zij, al dan niet met extra hulp, zelf voor haar baby kan zorgen. Dat laatste gebeurt bij twee op de drie moeders.

Muller merkt dat het werk van de stichting vruchten afwerpt. „Voorheen kwam het vier tot zes keer per jaar voor dat een baby dood gevonden werd. Dat aantal is sinds wij bestaan nul tot één. In zeven jaar tijd zijn er twee baby’s levend uit een container gehaald, omdat ze huilden. Hoeveel baby’s worden er nooit gevonden?”

Fiom, het expertisecentrum op het gebied van ongewenste zwangerschap, verwantschapsvragen en adoptie, vindt het belangrijk dat er aandacht is voor onbedoelde zwangerschap. „Eén op de vijf vrouwen maakt een onbedoelde zwangerschap in haar leven mee. Het is zaak dat er goede zorg is, ook in hele kwetsbare situaties”, zegt woordvoerster Eline Dalmijn.

Onbedoeld zwangere vrouwen kunnen in Nederland bij verschillende organisaties terecht, zoals Siriz, de GGD, Fiom Utrecht, Fiom Altra en Fiom Den Haag. „Beschermde Wieg doet een klein stukje van die zorg en richt zich vooral op zorgmijdende vrouwen”, zegt Dalmijn. Ze ziet een stukje overlap met het werk van Fiom, die begeleiding biedt aan onbedoeld zwangere vrouwen die overwegen hun kind ter adoptie af te staan.

Paniekreactie

Arthur Alderliesten, directeur van Schreeuw om leven, heeft veel waardering voor het initiatief van Beschermde Wieg. „Als vrouwen hiervoor kiezen in plaats van voor een abortus, is dit levensreddend. Ik vind het ook mooi om te horen dat moeder en kind later meestal weer met elkaar in contact komen.”

Tegelijkertijd vindt Alderliesten het schrijnend dat vondelingenkamers nodig zijn. „Blijkbaar zitten sommige vrouwen in zo’n kwetsbare positie dat ze kiezen voor deze noodgreep.”

Ook Schreeuw om leven biedt hulpverlening aan vrouwen die onbedoeld zwanger zijn. „Een onverwachte zwangerschap kan een paniekreactie oproepen”, weet Alderliesten. „Dan zijn wij er om mee te denken en een vrouw tot rust te brengen.” Er is volgens hem al veel gewonnen als een zwangere vrouw iemand in haar netwerk in vertrouwen neemt. „Dat biedt vaak perspectief.”