In Brussel kijkt normaal gesproken niemand op van een demonstratie. Op de Schuman-rotonde, een rond pleintje tussen Europese Commissie en Europese Raad, staan op een doordeweekse dag soms vijf demonstraties achter elkaar. Politici merken het niet eens op. Even verderop, op de Place du Luxembourg voor het Europees Parlement, vinden soms meerdere demonstraties tegelijk plaats. Niemand die langsloopt, kijkt meer waarom of waarvoor.

Maar deze maand trokken de boeren op naar het Europees 
Parlement, en die hadden plots 
alle aandacht. Het is namelijk een uitgelezen moment voor boeren om hun stem te laten horen. Europa staat in de luisterstand, opgeschrikt door twee Nederlandse 
verkiezingen met de winst van de PVV en BBB. De invloedrijke website Politico tekende uit de mond van Waalse boeren op dat ze „gewoon willen boeren in plaats van de hele dag Europese regels volgen”.

Nu in verschillende plaatsen in Europa boeren in opstand komen, raken steeds meer Europese politici ervan overtuigd dat ze meer rekening moeten houden met deze groep kiezers. Dat begon al vorig jaar, toen de uitslag van de Nederlandse Statenverkiezingen bekend werd. De grote winst van BBB zorgde voor een ommekeer in het denken van de Europese christendemocraten, de grootste fractie in het Europees Parlement. Die verzette zich vanaf dat moment hevig tegen nog strengere Europese regels: tegen de Natuurherstelwet en tegen nieuwe regels voor pesticiden.

Nu er ook boerenprotesten zijn in Frankrijk, Duitsland, Polen, Litouwen en België, laten ook andere partijen hun boerensteun luider merken.

Dialoog

Donderdag startte Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, een zogenaamde strategische dialoog met Europese boeren. Vertegenwoordigers van wetenschap, landbouw en politiek gaan de komende maanden met elkaar in gesprek over knelpunten en oplossingen, onder leiding van de gepensioneerde Duitse professor Peter Stroschneider.

Deze Stroschneider leidde vier jaar geleden al eenzelfde soort overlegtafel in Duitsland, die was opgezet door de CDU, de Duitse christendemocratische partij. Dat is toevallig ook de partij waar Von der Leyen zelf bij hoort.

„We voelen allemaal dat de verdeeldheid en polarisatie toeneemt als het gaat om landbouw”, zei Von der Leyen. Die wil dat de gesprekken ook gaan over de onderwerpen waar boeren over klagen, zoals overregulering uit Brussel en marktverstoring door goedkoop graan uit Oekraïne.

Diezelfde dag sprak Valérie Hayer, de nieuwe voorzitter van de Europese liberale fractie Renew, over de boeren. „We moeten ervoor zien te zorgen dat boeren hogere inkomsten hebben en in de groene transitie worden gesteund”, zei ze. Zij wil bewerkstelligen dat de Europese milieudoelen niet worden gezien als antilandbouwdoelen.

Van die noodzaak is ook de linkerkant van het politieke spectrum doordrongen. In een naar nieuwssite Euractiv uitgelekte versie van het partijprogramma van de Groenen wordt de nadruk gelegd op het financieel ondersteunen van burgers bij de omschakeling naar een duurzame economie.

Pauze

Maar waar de middenpartijen overwegen om een pauze in te lassen op de invoering van nieuwe groene maatregelen, vindt links dat onverantwoord. Zo keren ook de sociaaldemocraten zich in een door Euractiv ingezien conceptprogramma tegen een pauze op milieumaatregelen. Die partij richt zich net als de Groenen op ondersteuning van groepen die dat nodig hebben.

In het Europees Parlement groeit de vrees dat populistische partijen baat zullen hebben bij de boerenonvrede in Europa. Politici vrezen, met de recente verkiezingen in Nederland in het achterhoofd, voor een onwerkbaar parlement. Als de radicaal-rechtse vleugel sterk groeit, kan de Europese wetgevingsmachine lam komen te liggen, terwijl nu de meerderheid het erover eens is dat Europa zo snel mogelijk klimaatneutraal moet worden.