De SNP, die met gedoogsteun van de Groenen de Schotse regering vormt, wil „praktijken” verbieden die erop gericht zijn iemands seksuele geaardheid of genderidentiteit te veranderen, te onderdrukken of te belemmeren. Iemand beletten om zich te kleden op een manier die zijn seksuele geaardheid of genderidentiteit weerspiegelt, is in het wetsvoorstel een voorbeeld van een illegale handeling, ook als een ouder gelooft dat hij in het belang van het kind handelt.

De zogenaamde conversiepraktijken vinden volgens de SNP vaak plaats in een gezinssetting, wat maakt dat ouders gecriminaliseerd kunnen worden als ze weigeren akkoord te gaan met de verklaring van hun kind dat hij of zij 
transgender is.

Wie zich aan conversiepraktijken schuldig maakt, riskeert volgens het wetsvoorstel maximaal zeven jaar gevangenisstraf, een ongelimiteerde boete of beide. Daarnaast kunnen preventieve civielrechtelijke bevelen tegen ouders of religieuze leiders volgen, zelfs als er nog geen conversiepraktijken hebben plaatsgevonden.

Verschillende landen kennen inmiddels een verbod op conversietherapie of homogenezing. In Nederland wacht een wetsvoorstel hiervoor op behandeling; fracties kunnen tot eind volgende maand inbreng leveren op het initiatiefwetsvoorstel van D66 en VVD.

Verwoestende invloed

In Engeland schoof premier Rishi Sunak een al gepland verbod juist op de lange baan. Ook blokkeerde de regering in Londen vorig jaar Schotse plannen om kinderen vanaf 16 jaar toe te staan van geslacht te veranderen. Het thema transgender leidde een paar maanden later zelfs tot het vertrek van Nicola Sturgeon als premier van Schotland. De vraag is reëel hoever het nieuwe wetsvoorstel komt.

Volgens kritische stemmen in Schotland zouden de voorstellen een verwoestende invloed op de vrijheid van meningsuiting, privacy en het gezinsleven hebben. Binnen enkele minuten na de lancering van de plannen liet een woordvoerder van de Rooms-Katholieke Kerk in Schotland weten dat het „zorgwekkende gebrek aan duidelijkheid” in de voorstellen een „huiveringwekkend effect” zou kunnen creëren.

Afschrikwekkend effect

Directeur Marion Calder van de campagnegroep For Women Scotland maakt zich „grote zorgen dat de plannen liefhebbende ouders zullen criminaliseren. Zij kunnen jaren gevangenisstraf krijgen alleen maar omdat ze weigeren mee te doen aan de sekte van de genderideologie”, aldus Calder tegen The Telegraph. Ze vreest een „afschrikwekkend effect” op het werk van therapeuten en coaches. Ook zou het wetsvoorstel aan activisten en maatschappelijk werkers „ongekende bevoegdheden geven om zich met het gezinsleven te bemoeien”.

De Schotse christelijke stichting Care for Scotland waarschuwt dat de maatregelen „in allerlei omstandigheden kunnen leiden tot het subjectief controleren van uitingen over seksualiteit en geslacht”. Volgens beleidsmedewerker Michael Veitch kunnen „ouders, leraren, kerkleiders, adviseurs en anderen hierin verstrikt raken en onterecht gecriminaliseerd worden”.

Het Britse Christian Institute kondigde gisteren aan naar de rechter te gaan als de Schotse regering doorgaat met de wet. Volgens woordvoerder Simon Calvert bedreigt de wet de vrijheid van meningsuiting en kan ze de gesprekken en meningen van ouders en kerkleiders criminaliseren. Calvert maakt zich vooral zorgen omdat de wet mogelijk maakt dat rechtbanken „draconische beperkingen kunnen opleggen aan de vrijheid van meningsuiting”.

Volgens het regeringsdocument wordt het „uiten van bezorgdheid”, het „adviseren van een kind tegen medische ingrepen” of het „niet actief ondersteunen” van homoseksuele gevoelens door ouders of religieuze leiders niet strafbaar gesteld. Een „dwingende” of „controlerende” houding zou wel onder het verbod vallen, ook als deze wordt gemotiveerd door „een verlangen om te helpen of te beschermen”.