Rook Belder (78) uit Westmaas herinnert zich de start van de Actie Kerkbalans nog goed. Hij werkte begin jaren zeventig bij de Vereniging van Kerkvoogden binnen de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK). De NHK, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Rooms-Katholieke Kerk (RKK) besloten destijds de handen ineen te slaan voor een jaarlijkse geldwervingsactie.

„Eerder had elke kerk zijn eigen thema en motto. In 1973 werd er een prijsvraag uitgeschreven voor een gezamenlijk motto. Daaruit kwam de naam Kerkbalans naar voren. Het is bijzonder dat die naam na vijftig jaar nog steeds bestaat”, zegt Belder, die als vrijwilliger binnen de protestantse gemeente Westmaas nog steeds betrokken is bij de jaarlijkse actie in januari.

Het 50-jarig jubileum van Actie Kerkbalans werd woensdag gemarkeerd tijdens een persconferentie in Utrecht. Tijdens de bijeenkomst kreeg Belder, evenals twee andere vrijwilligers, een erepenning uitgereikt voor zijn jarenlange inzet. Daarna gingen twee busjes het land in om erepenningen te bezorgen in lokale gemeenten en parochies. Deze droegen in totaal ruim 550 vrijwilligers aan voor deze blijk van waardering.

Stapels drukwerk

Tijdens de bijeenkomst in Utrecht zei de Rotterdamse bisschop J. van den Hende zich vanuit zijn jeugd de jaarlijkse actie om geld bijeen te brengen „als de dag van gisteren” te herinneren. Zo stonden er „stapels drukwerk” in de gang. „Mijn vader schreef stukjes voor het parochieblad en plande de campagne, en mijn moeder hield de administratie bij.” Zelf werd hij als kind ook ingeschakeld voor kerkelijk vrijwilligerswerk. „Aan het eind van het jaar bezorgden mijn broer en ik de kerstkaartjes van de financiële commissie, want dat scheelde postzegels voor de kerk.”

De bisschop noemde de Actie Kerkbalans „een bijzondere activiteit, waarbij allerlei verschillende vrijwilligerstaken naar voren komen”. Deze hebben zowel met praktische, beleidsmatige als inhoudelijke zaken te maken. „Het gaat niet alleen om het geld werven om de kachel te laten roken, het gaat er ook om dat je het geloof, het leven van het Evangelie verder brengt.”

Prof. dr. Lucas Meijs, verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, berekende dat in kerkelijke gemeenten in totaal enkele honderdduizenden vrijwilligers actief zijn. Hij zei dat veel mensen „plezier beleven” aan het bijdragen aan de Actie Kerkbalans.

Ds. T. Verhoeven, classispredikant binnen de PKN in de classis Utrecht, spreekt niet graag over de kerk als vrijwilligersorganisatie, zei ze. „Voor mij klinkt het te zakelijk, te algemeen.” Gemeenteleden die op allerlei terreinen actief zijn, weten zich „deel van de kerkelijke familie”. Bij de Actie Kerkbalans gaat het volgens haar niet allereerst om een bijdrage voor de kosten voor energie, eredienst, pastoraat en missionair werk. „Het allerbelangrijkste is dat we God ermee willen eren.”

Lopers

Rook Belder uit Westmaas heeft er zin in om de komende dagen als een van de 26 „lopers” van de plaatselijke protestantse gemeente de enveloppen voor de Actie Kerkbalans te overhandigen bij zo’n vijftig adressen. „Ik heb gezegd: Doe mij de buitenwijken maar.”

Na een week haalt hij de antwoordformulieren weer op. Zijn ervaring is dat hij van bijna iedereen het toezeggingsformulier ingevuld terugkrijgt. „In het begin werd ik weleens afgesnauwd door mensen die niet kerkelijk meelevend waren; daar werd ik niet heet of koud van. De laatste jaren gebeurt dat niet meer. Mensen die niets van de kerk willen weten, hebben zich inmiddels laten uitschrijven.”

Is het nog wel van deze tijd, waarin bijna alles digitaal gaat, om langs de deuren te gaan met een envelop? Belder knikt. „Het persoonlijke contact is nog steeds de kracht van Actie Kerkbalans.”