Er zijn meer mensen wier naam geschreven wordt met een initiaal die uit meerdere letters bestaat. Zoals ds. Joh. van der Poel, ds. Tj. de Jong en ds. Th.L. Zwartbol. Op de boeken over Dik Trom staat als auteursnaam C.Joh. Kieviet. De oprichter van Natuurmonumenten staat bekend als Jac.P. Thijsse. Een kinderbijbels die bij ons thuis veelvuldig werd voorgelezen is van Joh. Vreugdenhil.

Voor de burgerlijke stand bestaan deze uitgebreide initialen niet. In het bevolkingsregister stond gewoon C. van de Woestijne, J. van der Poel, en T. de Jong. Dat deze predikanten elders een of twee letters aan hun initialen toevoegden, was hun eigen keuze en hun volste recht. Iedereen mag dat namelijk zelf bepalen.

In theorie mag een auteur die Benjamin van der Hart heet er dus voor kiezen om op zijn boeken ”Benj. van der Hart” te zetten. Of zelfs ”Benjami. van der Hart”. Het is natuurlijk maar de vraag of dat de uitstraling van die boeken ten goede komt, maar dat terzijde.

Kiezen voor een afwijkend initiaal kan voor een bekend figuur bijvoorbeeld handig zijn als een familielid dezelfde initialen heeft. Als Jacobus Pieters broer een beroemd publicist was die bijvoorbeeld Jimmy Patrick heette, zou dat voor verwarring hebben kunnen zorgen.

Volgens de Nederlandse Taalunie is het kiezen voor een uitgebreid initiaal een oud gebruik. Op hun website is te lezen dat het mogelijk gebaseerd is op de Griekse herkomst van namen als Theodoor, Philip en Christiaan. De eerste twee letters van deze namen zijn in het Grieks één letter: de thèta, de phi en de chi. Het zou kunnen dat kenners van het Grieks om die reden een (drie)dubbele voorletter zijn gaan hanteren, zegt de Taalunie.

Dit verklaart misschien waarom ik zo’n dubbele initiaal associeer met voorname, aristocratische types. Vroeger waren alleen de welgestelden in staat hun kinderen naar het gymnasium te sturen, waar klassieke talen gedoceerd werden.

En het is ook niet ondenkbaar dat welgestelde Johannesen, Jacobussen en Tjitzes er daarom ook voor kozen om meerletterige initialen voor hun achternaam te schrijven. En dat het gebruik zich gaandeweg ook onder armere bevolkingslagen heeft verspreid.

Redacteur Chris Klaasse bespreekt een taalkwestie.
Reageren? chris@rd.nl