Op allerlei manieren en momenten verkondigt de Schrift de geboorte van de Zaligmaker als het verschijnen van hét Licht. De symboliek van het licht heeft dan ook altijd het kerstfeest omgeven. Met die symboliek op zichzelf kon ook het heidendom goed uit de voeten; en dat kan het nog steeds. Ongeacht de stad of het dorp waar u woont: het kan u niet ontgaan dat er een veelheid aan licht ontstoken wordt. Naar mijn indruk zelfs meer dan ooit tevoren.

De vraag is of deze schittering van licht nog verband houdt met de Bijbelse verkondiging van hét Licht. Te vrezen valt dat het licht veelal een eigen leven is gaan leiden. Het is voor velen de drager van de broodnodige sfeer in de donkerte van dit jaargetij. Aan die minimale betekenis ga ik voorbij. Voor menigeen is het licht ook teken van hoop. Die gedachte tast in elk geval dieper. Het is ook begrijpelijk dat gretig naar licht gevraagd wordt in een wereld vol duisternis. Alleen, men ziet naar licht om ín die wereld, terwijl hét Licht van elders komt. Wie naar hét Licht niet vraagt, zal boven het duister niet uitkomen. Met hoeveel sentiment mensen er ook naar verlangen en het voor zichzelf, voor elkaar en voor de wereld ook wensen.

Des te dringender is het dat de christelijke gemeente hier op aarde een baken van het Licht is. Is ze dat ook? Wat heeft de wereld meer nodig dat het klare getuigenis van het Licht der wereld: Christus?! Te vrezen valt dat we, als het over de symboliek van het licht gaat, ons nogal eens meer gevoegd hebben naar de wereldse beleving ervan dan goed voor ons is. Is het licht geen teken van troost en hoop? Dat is het. En nee, ik neem het schrijvenderwijs niet met een bepaalde zurigheid tegen gezelligheid op. Al kan ik slechts met verbazing vaststellen dat de terughoudendheid van onze voorouders op dat punt veelal plaatsgemaakt heeft voor volle overgave aan de lichtjescultus… Wel wil ik graag onderstrepen hoe wezenlijk het is –en bepaald niet vanzelfsprekend– dat we de fundamentele betekenis van het Licht verstaan.

Om die reden vraag ik u te mediteren over de schaduw van kerst. Waar licht is, is schaduw. In dit verband in elk geval wel. En misschien is met de symboliek van ”schaduw” wel veel te weinig gezegd. Behalve dat we vragen naar de betekenis van de geboorte van Christus voor mensen, vragen we naar de betekenis ervan voor Hemzelf. En betekent het voor Hem niet de ingang tot het lijden? Staan we bij de kribbe niet op de eerste trede van Zijn vernédering? De schrijver van de Hebreeënbrief legt het Kind het woord uit Psalm 40 op de lippen: „Daarom, komende in de wereld, zegt Hij: Slachtoffer en offerande hebt Gij niet gewild, maar Gij hebt Mij het lichaam toebereid” (Hebreeën 10:5). Betekent Zijn menswording niet dat de eerste voorbereidingen getroffen worden om hét offer in gereedheid te brengen? Wat een gang in de diepte. Wat een weg. Wat een lijden. De schaduw van Kerst. Iets daarvan te beseffen zal de verwondering juist weer verdiepen: dat Hij van harte díe weg gaat!

Zal Christus’ gemeente niet een baken van dát Licht zijn in deze wereld? Een boodschap van grote blijdschap. Zeker! Oók een boodschap die ons diep verootmoedigt. Dat Gods Zoon díe weg moest gaan én wilde gaan. Om als het Licht op te gaan over hen die zitten in duisternis en schaduw van de dood. En dat de duisternis zelfs van dien aard is dat het Licht niet begrepen wordt. En als dáár het Licht in valt, licht er een machtige troost op! Die veel verder reikt dan de wereld en de tijd – en alle noden van dien.

De auteur is universitair docent praktische theologie aan het Hersteld Hervormd Seminarium en hersteld hervormd predikant in Putten. Weerwoord gaat in op vragen die in deze tijd op christenen afkomen.