Defensie is niet onwillig om weer Nederlandse F-16’s naar Afghanistan te sturen. Met het oog op de voor september in dat land geplande parlementsverkiezingen. Van democratie blijkt -gezien de noodzaak van vliegtuigen in de lucht, of op de grond- nog weinig sprake. Als het kiezen van een volksvertegenwoordiging zelfs militair machtsvertoon en militaire begeleiding behoeft, is er heel wat mis. Hoe lang moet dit zo doorgaan?Vooral president Bush is er sedert zijn bevel om aan te vallen, eind 2001, op uit de bestaande chaos om te vormen. Maar het valt niet mee om in Afghanistan een democratie te vestigen. Gaat die werkwijze in de toekomst de toon aangeven? Of wint -zodra de etnisch uiterst verschillende Afghanen hun kans schoon zien- de islamitische godsdienst het weer van democratie? Wint het fundamentalisme? Winnen de krijgsheren?

In totaal dienden al ruim 2000 Nederlanders als militairen in de veiligheidsmacht in Afghanistan. Nu komen de suggesties op tafel om opnieuw F-16’s te gaan sturen en -ter ondersteuning van de parlementsverkiezingen in september- een bataljon van 750 mariniers. Maar niemand weet hoe lang dit duren zal.

Democratie blijkt in Afghanistan, omdat westerse landen haar feitelijk opleggen, uiterst zwak. Intern heerst er in Kabul nog grote heibel. Neem alleen de gang van zaken bij de verkiezing van de president in oktober vorig jaar. Ministers uit zijn vorige kabinet, Qanuni en Dostum, beschuldigden Karzai van onregelmatigheden. Qanuni weigerde zijn beschuldiging in te trekken dat Karzai de overwinning te danken had aan door de autoriteiten goed georganiseerde fraude.

Natuurlijk kreeg Qanuni geen plaats in de nieuwe regering. Ook de meeste krijgsheren -Dostum is een van die belangrijke warlords- hield Karzai buiten z’n kabinet. Zulke mensen kunnen een gevaar gaan vormen voor de breekbare binnenlandse vrede en veiligheid. Om over democratie nog maar niet te praten.

Iemand als Dostum is een machtig man. Hij verzette zich destijds tegen de Taliban. De participant in het vorige kabinet van Karzai lijkt een beetje liberaal. Hij is geen strenge moslim. Maar hij staat al lang bekend om zijn wreedheden. Ondanks z’n participatie in de regering had hij in het noorden een flink eigen leger van meer dan 20.000 man. Zodra Karzai zulke mensen buiten z’n regering houdt, creëert hij een vijand in de rug.

Daarnaast zijn er allerlei andere problemen. De inkomsten uit papaverteelt zijn zo belangrijk voor het Afghaanse eten dat de regering er weinig of niets aan doet. Als Karzai het probleem zou aanpakken, zouden velen verhongeren. Bovendien zou zoiets kort voor de regionale en parlementsverkiezingen te veel onrust geven, zei recent de Afghaanse minister van Drugsbestrijding, Habibullah Qaderi, in Brussel.

De vraag dringt: Wat is zo’n -mede door Nederlandse mariniers en F-16’s beveiligde- democratie waard? Mensen mogen stemmen. Maar het via smokkel en drugshandel verspreiden van verdovende middelen gaat door. En de door de producenten gekozen regering ziet geen kans om die kiezers tot de orde te roepen. Terwijl zij de meest elementaire regels schenden van die landen die hen helpen hun democratie in stand te houden.

Een Amerikaanse militair kon vrij verklaren dat de Afghanen de VS niet langer zien als bezettende macht, maar als aanwezig op uitnodiging van de regering. Waarom zouden de Afghanen daar zwaar aan tillen. Ze doen toch wat ze zelf willen?

Mensen mogen stemmen. En ondertussen werden eind oktober drie VN-medewerkers gekidnapt die druk bezig waren geweest om sjoemelen te voorkomen. Politici zouden ernstig moeten nadenken over die ene vraag: Hoe lang moet dat zo doorgaan?