”IJzeren doodskisten. Het onderzeebootwapen in de Eerste Wereldoorlog”
Auteur: J. H. J. Andriessen (e.a.)
Uitgeverij: Aspekt, Soesterberg, 2004
ISBN 90 5911 377 2
Pagina’s: 152
Prijs: € 18,95. Onderzeeërs speelden een niet onbelangrijke rol in de Eerste Wereldoorlog. Volgens de achterflap gaat het boek ”IJzeren doodskisten” „thematisch in op de diverse aspecten van het onderzeebootwapen.” Het boek biedt echter weinig nieuws.

Het torpederen van het passagiersschip ”Lusitania” door Duitse onderzeeboten was een van de redenen dat de Verenigde Staten (VS) deel gingen nemen aan de oorlog. Ook de toevoer van voedsel naar het Verenigd Koninkrijk werd door Duitse ”U-boten” grondig verstoord. Redenen genoeg voor de uitgave van dit boek, zo lijkt het.

De ondertitel van het boek, ”Het onderzeebootwapen in de Eerste Wereldoorlog”, suggereert, evenals de achterflap, dat veel verschillende aspecten van de strijd onder water worden behandeld. In werkelijkheid draait het boek echter voor ten minste de helft om de politiek van de VS en de rol die Duitse onderzeeërs daarin hebben gespeeld: twee van de vier hoofdstukken gaan over de Amerikaanse politiek.

Een derde hoofdstuk handelt over ”Het Duitse onderzeebootwapen in de Eerste Wereldoorlog”. Dat biedt weinig nieuws. Het hoofdstuk is, zoals alle andere hoofdstukken, niet gebaseerd op archiefonderzoek, maar op literatuur. Gezaghebbend auteurs ontbreken in het lijstje geraadpleegde bronnen. John Keegan bijvoorbeeld, met zijn boek ”The First World War”.

De nuance van Keegan ontbreekt in ”IJzeren doodskisten”. Zo ligt het accent bij de teloorgang van de Duitse onderzeevloot op het varen in konvooi door Engelse schepen. Inderdaad leidde het varen in konvooien tot een trendbreuk, maar andere factoren speelden eveneens een grote rol. De auteur geeft wel aandacht aan die andere omstandigheden -de „genadeklap” was een „bizarre mix” van andere gebeurtenissen- maar noemt bijvoorbeeld niet de belangrijke luchtpatrouilles. Aan de aanval en blokkade van Zeebrugge wordt veel waarde toegekend, terwijl de impact daarvan klein lijkt te zijn geweest.

Bemanning
De titel van het boek wekt de indruk dat ook aandacht wordt gegeven aan de bemanning. Het waren immers de schepelingen voor wie de onderzeeërs ”IJzeren doodskisten” waren? Het leven aan boord blijft echter buiten beeld.

Vooral het eerste hoofdstuk leest niet prettig: heel korte en heel lange alinea’s en paragrafen, heel korte en heel lang zinnen, weinig synoniemen. Merkwaardig genoeg verschilt de manier van annoteren per hoofdstuk, terwijl ook de bibliografie van het ene hoofdstuk anders is dan dat van het andere. Al met al heeft het boek weinig toegevoegde waarde.