De strijd aanbinden met negatieve gedachten
Negatieve gedachten zijn als een blok aan het been. Natuurlijk wil je ervanaf, maar hoe? Soms weet je niet eens meer hoe de wereld zonder die last eruitziet. Klinisch psycholoog Hannie van Genderen bedacht een stappenplan.
Met haar boek ”Doorbreek je patronen in vijf stappen. Een systematisch plan om negatieve gevoelens, gedachten en gedrag te veranderen” geeft Van Genderen een stuk gereedschap in handen. Mensen die met dit probleem worstelen, kunnen dat werktuig zelf oppakken, of aan de slag gaan met een goede vriend, of een therapeut.
Makkelijk is dat niet, maar de ervaren behandelaar haalt alles uit te kast om het plan te doen slagen. Dat doet ze onder meer door realistisch te zijn. Wie negatief gedrag wil veranderen, moet eerst onder ogen kunnen zien en in kaart brengen hoe het probleem in elkaar steekt. Dat kost eerder jaren dan maanden, daar is Van Genderen eerlijk over.
Sarah is het schoolvoorbeeld van een hoogopgeleide echtgenote en moeder met een (te) drukke baan die structureel te veel hooi op de vork neemt en in een negatieve spiraal terechtkomt. Zij zoekt een uitlaatklep in urenlang zinloos rondhangen op socialemediakanalen en wil dat graag doorbreken.
Sarah is degene die zonder therapeut erbovenop zou moeten kunnen komen. Dat lukt niet bij Martin en Nora, die zo’n negatief zelfbeeld hebben en verstrikt zitten in hun eigen gedrag en omstandigheden dat ze zelfs met een therapeut naast zich diverse keren terugvallen.
Nora heeft zich aangewend in lastige situaties haar gevoel uit te schakelen. Ook al doet ze alsof zaken haar niet raken, het vreet toch aan haar. Zelfs met intensieve therapie komt ze er niet makkelijk bovenop, ook omdat ze een ongelijkwaardige liefdesrelatie heeft.
De auteur zet haar lezers niet alleen aan het werk met het bijhouden van dagboeken en invullen van lijstjes, maar stimuleert ze ook praktisch aan de slag te gaan. Dat kan in een rollenspel met goede vriend of therapeut, maar ook zelfstandig.
Het is wennen om een extra stoel klaar te zetten waar je jonge ik op plaatsneemt, of afwisselend in de huid van je partner, jezelf als kind en je huidige ik te kruipen. Van Genderen begrijpt heel goed dat zoiets gek voelt, zeker omdat het de bedoeling is daadwerkelijk steeds van stoel te wisselen. Toch hamert ze erop deze oefeningen niet over te slaan, juist omdat ze erg helpend zijn.
”Doorbreek je patronen in vijf stappen” is een update en uitbreiding van het tien jaar geleden verschenen ”Patronen doorbreken”, dat Van Genderen destijds schreef met twee collega’s. De boeken zijn gestoeld op de schematherapie, een erkende behandelmethode die helpt de oorsprong van hardnekkige patronen te doorgronden en veranderen. Vervelende ervaringen in de jeugd, die vaak het negatieve patroon voeden en versterken, komen daarbij ook aan bod. Doel van dat alles is te leren aanvoelen wat je behoeften zijn en die op een gezonde manier te bevredigen.
De vele oefeningen –aangeboden in een strikte volgorde– maken dat dit nieuwe boek niet alleen het juiste inzicht in de problematiek geeft, maar ook stimuleert om met jezelf aan de slag te gaan. Daarnaast is het lijstje met mogelijke negatieve patronen een stuk langer dan in de vorige uitgave, waardoor de lezer zich eerder in het boek herkent.
Aan de slag gaan met een zelfhulpboek als ”Doorbreek je patronen” is dapper. Het kan ook een valkuil zijn. Om die voor te zijn, is het belangrijk te bezinnen voor men begint en niet te snel te denken het zelf wel even op te lossen. Een therapeut die zeker in het begin de touwtjes in handen houdt, is geen overbodige luxe.
Doorbreek je patronen in vijf stappen, Hannie van Genderen; uitg. Nieuwezijds; 208 blz.; € 21,99
