Wat de Schrift zegt over de antichrist
Het was een blijde verrassing toen ik ter bespreking een herdruk op mijn bureau kreeg van een boek uit 1919 en 1920, getiteld ”De Antichrist. Zijn opkomst, regering en val”. Het is van de hand van dr. Valentijn Hepp.
Prof. Hepp (1879-1950) is de derde hoogleraar dogmatiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam na Kuyper en Bavinck. Hepp heeft om twee redenen weinig gepubliceerd.
Allereerst wordt dit veroorzaakt door zijn opvatting dat ieder college maar eenmaal gegeven mag worden. Hij graaft zich steeds weer diep in een nieuw onderwerp in. In de tweede plaats werkt hij door aan de uitgave van een meerdelige dogmatiek in zijn tweede woning in Wolfheze. Deel 1 is klaar en er liggen al veel aantekeningen voor de volgende delen gereed. Tijdens operatie Market Garden wordt het huis geraakt en gaat in vlammen op en daarmee zijn levenswerk.
In de winter van 1918 houdt Hepp (na het aflopen van de Eerste Wereldoorlog!) een lezing over de antichrist. Uitgever Kok vraagt hem de lezing uit te werken tot een boek. Het verschijnt in februari 1919. In 1920 verzorgt hij een nieuwe uitgave die door een breder publiek gelezen kan worden. Hepp wenst dat het boek een bazuinstoot mag zijn om sluimerende christenen wakker te roepen.
Het werk is ordelijk opgezet. Hepp behandelt eerst het getuigenis van de Schrift over de antichrist en tekent de antichristopenbaring in haar ontwikkeling (vanaf de moederbelofte, vóór de grote profeten en daarna bij Jesaja, Daniël, in de evangeliën, bij Paulus en bij Johannes).
In hoofdstuk 2 behandelt Hepp wat er in de geschiedenis over de antichrist gezegd dan wel gefantaseerd is: in de Vroege Kerk, middeleeuwen, de tijd van de Reformatie en daarna. Hij laat zien waar men bij het Bijbels getuigenis blijft en waar de fantasie de leiding neemt. Hierna behandelt Hepp de Schriftgegevens over de antichrist.
Er komt veel aan de orde: de antichrist als toekomstig persoon; de voorlopers van de antichrist; Antiochus Epifanes als type van de antichrist; de weerhouder van de antichrist (Michaël!); de tijd van de antichrist; wat karakteristiek is voor de antichrist; zijn verhouding tot de satan; dat hij een genie is en een beest. Vervolgens tekent Hepp de lijn van zijn geboorte tot zijn dood. Hij behandelt eigenlijk alles wat in de Schrift over de antichrist te vinden is.
Taalkleed
Hepp is een getrouw exegeet. Hij spelt de woorden en de daarin opgesloten betekenis van de Schrift. Uiteraard draagt zijn boek het taalkleed van die tijd. Maar de pit en de kern is de Bijbelse exegese. Ik kan dit boek alleen maar aanbevelen en juist degenen die zich bezighouden met de eindtijd oproepen dit boek biddend met een open oor en hart te bestuderen.
Het boek is in eigen beheer uitgegeven bij Brave New Books. Er is geen actuele verantwoording van de uitgave bijgevoegd. In het colofon vinden we alleen de naam van W.J. Boot. Dat is ook het enige. Het gaat Boot niet om eigen naam, maar om het doorgeven van het vele waardevolle wat in de gereformeerde traditie te vinden is. De serie heet Calvinisten Bibliotheek. We vinden er titels van J.C. Ryle, dr. H. Bavinck, dr. Klaas Schilder en dr. A. Kuyper. Het enige wat Boot doet is de spelling moderniseren voor de leesbaarheid. Ik zou Boot dringend willen aansporen de uitgaven te voorzien van een toelichting. Zo had hij in deze uitgave kunnen aanreiken waarom hij beide uitgaven heeft herdrukt. Nu las ik eerst heel intensief en positief kritisch die van 1920 en had niet veel zin om die van 1919 erachteraan te lezen. Verder voegt hij nog zonder verdere toelichting een en ander toe als bijlage. Als lezer vraag je je af waarom dit er ook in staat. In de persoonlijke beantwoording van mijn vragen door Boot werd het mij duidelijk. De dankbaarheid overheerst echter dat hij dit werk aan de vergetelheid ontrukt heeft en moge dat andere werken nog ten deel vallen. Maar wees niet te bescheiden, voeg uw toelichting toe.
De Antichrist. Zijn opkomst, regering en val, dr. Valentijn Hepp; uitg. in eigen beheer; 348 blz.; € 29,75