„Ik moest dingen doen waarvan ik nooit had gedacht dat meisjes van zestien die ooit zouden doen. Ik probeerde te weigeren. Maar als ik dit deed, werd ik bedreigd en kreeg ik geen geld om de boodschappen te betalen die de bazin voor ons kocht.”

Dat vertelde Ruby (schuilnaam) uit de Filipijnen. Als tiener werd zij jarenlang seksueel misbruikt voor een webcam, op verzoek van vooral westerse burgers. Techbedrijven zorgden voor een goede videoverbinding. Dankzij een ”end-to-end-versleuteling” konden de criminelen anoniem hun gang gaan en er steeds mee wegkomen.

Het verhaal van Ruby is niet uitzonderlijk. Alleen al in 2022 werden naar schatting een half miljoen Filipijnse kinderen (ruwweg een op de honderd kinderen) misbruikt voor livestreams. Die schatting is gebaseerd op het grootschalige onderzoek ”Scale of Harm” van International Justice Mission (IJM) en de Universiteit van Nottingham. Het misbruik van Filipijnse kinderen wordt sterk aangewakkerd door de vraag vanuit de Verenigde Staten, Australië, Nederland en andere Europese landen.

Om dit gigantische misbruik tegen te gaan, heeft de Europese Commissie een wetsvoorstel gedaan. De verordening verplicht techbedrijven ertoe het risico te beoordelen dat hun diensten gebruikt worden om kinderen seksueel te misbruiken. Op grond van een risicobeoordeling kan van bedrijven worden geëist dat zij materiaal van seksueel misbruik van kinderen opsporen, melden en verwijderen. Binnenkort zal de Europese Raad zich uitspreken over het voorstel.

„Permanente surveillance”

Het voorstel maakte veel reacties los, waaronder kritische. Zo schreef onderzoeksjournalist Huib Modderkolk in De Volkskrant dat zo’n wet burgers onder „permanente surveillance” plaatst. Er zou een „politieagent in ieders broekzak” komen. Die zorg klinkt ook vanuit organisaties die zich bekommeren om onlineprivacy van burgers. Vanuit dertien kinderrechtenorganisaties, waaronder Defence for Children, Terre des Hommes en IJM, klonk juist de dringende oproep het voorstel te steunen. Dat is terecht. De EU-verordening vraagt namelijk niet om enige vorm van encryptie (versleuteling van gegevens) te ”breken”. Ze bepaalt juist dat alleen detectietechnologie voor het opsporen van kindermisbruik kan worden gebruikt die een gedegen toetsing doorstaat.

Bovendien wordt er momenteel al detectietechniek gebruikt op platforms die end-to-end versleuteld zijn om virussen en malware (schadelijke computerprogramma’s) tegen te gaan. WhatsApp is daar open over, getuige zijn website: „WhatsApp voert automatisch controles uit om te bepalen of een link verdacht is. Om je privacy te beschermen, vinden deze controles volledig plaats op je apparaat en dankzij end-to-end-encryptie kan WhatsApp de inhoud van je berichten niet zien.”

Dat er controles worden uitgevoerd naar malware en virussen vinden velen logisch. Is het dan ook niet logisch, en zelfs onze plicht, om internet zo te reguleren dat kinderen er beschermd worden tegen seksueel misbruik?

Net als bij de controles op malware kan bij zulke regulering de privacy van gebruikers voldoende worden gewaarborgd. De techniek daarvoor is er al. Nog belangrijker is dat de privacy van kinderen hierdoor beter kan worden beschermd. Een woordvoerder van Phoenix 11, een Filipijns netwerk van voormalige slachtoffers van onlinemisbruik, vertelde: „Het is onze privacy die wordt geschonden elke keer dat een afbeelding van ons seksueel misbruik wordt opgevraagd, in bezit genomen of gedeeld. Dit is realiteit voor ons. Het is moeilijk te beschrijven hoe het voelt om te weten dat er op elk moment, waar dan ook, iemand naar onze beelden kan kijken (…). Het is alsof we keer op keer worden misbruikt.”

De oplossing ligt niet alleen bij wetgeving die techbedrijven verantwoordelijk maakt om kindermisbruik op hun platforms tegen te gaan. Daarnaast is het nodig dat politie-eenheden samenwerken om deze internationale misdaad tegen te gaan. Gelukkig gebeurt dat steeds meer. Zo werken in het Philippine Internet Crimes Against Children Center in de Filipijnse hoofdstad Manila diverse politie-eenheden samen om onlinekindermisbruik tegen te gaan. Onder andere de Amerikaanse, de Australische en de Nederlandse politie doet mee. Maar er kan veel meer gedaan worden om deze misdaad te bestrijden en vooral te voorkomen.

Autogordel

Kinderen mogen in de Europese Unie niet achter het stuur van een auto kruipen. En als ze meerijden, moeten ze in een zitje met een gordel. Op de digitale snelweg is er echter geen enkele wet of autoriteit die minderjarigen beschermt. Dat kan gruwelijke gevolgen hebben. In Australië is vorig jaar een zeer solide wet aangenomen die kinderen online beschermt, de Online Safety Bill. In het Verenigd Koninkrijk werd onlangs een vergelijkbare wet aangenomen. De EU mag niet achterblijven en moet haar verantwoordelijkheid nemen om kinderen te beschermen tegen misbruik.

De auteur is medewerker mediazaken bij IJM, dat strijdt tegen moderne slavernij in onder andere de Filipijnen en Roemenië.
> ijmnl.org