De afgelopen weken verscheen op de Poolse televisie regelmatig een reclamespotje. De eerste beelden toonden verkoolde auto’s en brandende huizen, gevolgd door een lange colonne oprukkende migranten. De camera zoomde in op een 5,5 meter hoog hek, dat Polen aan de EU-buitengrens met Wit-Rusland plaatste. „Alleen de PiS kan Polen veiligheid garanderen”, zei een mannenstem, terwijl er beelden verschenen van een moeder die zich over een baby boog.

Met verzet tegen de Europese asielpolitiek wil de PiS (Recht en Gerechtigheid), die al acht jaar aan de macht is, kiezers trekken. Polen blokkeerde samen met Hongarije bij de EU-top vorige week in Granada een gemeenschappelijke verklaring over migratiebeleid.

Poolse soevereiniteit

De PiS hoeft niet zo nodig uit de Europese Unie, maar ze vaart wel een eurosceptische koers. De Europese Commissie en het Europees Parlement maken zich zorgen over de rechtsstaat in Polen. De Poolse regering heeft een reeks hervormingen doorgevoerd die volgens de Commissie de onafhankelijkheid van de media en van de rechterlijke macht aantasten. In de afgelopen jaren is de Commissie meerdere procedures bij het Europees Hof van Justitie begonnen om de hervormingen ongedaan te maken. Om de druk op Warschau te verhogen, is 35 miljard euro aan coronagelden geblokkeerd. Maar de PiS geeft geen duimbreed toe.

De PiS hecht aan de Poolse soevereiniteit: de EU mag zich niet mengen in interne kwesties. De versterking van de nationale identiteit is een sleutelelement van haar politiek. Ze zet zich in voor conservatieve waarden, zoals het traditionele gezin. Dat verdient actieve steun en moet worden beschermd tegen de genderideologie uit Brussel.

Bovendien maakt de PiS zich sterk voor de Rooms-Katholieke Kerk, die „vandaag de bezitter en verkondiger van de in Polen algemeen geldende moraal is”. Partijleider Jarosław Kaczynski zegt niet voor niets: „Wie zijn hand opheft tegen de kerk, haar vernietigen wil, heft zijn hand op tegen Polen.”

Om onder de kiezers te scoren richt de PiS in de campagne haar pijlen ook op Duitsland, dat van de Europese Unie „een Vierde Rijk” wil maken. Daarbij refereert de partij aan het Derde Rijk van Adolf Hitler. Duitsland kan in de ogen van veel Polen geen goed doen. Was het niet Duitsland dat in 1939 samen met de Sovjet-Unie Polen verdeelde?

De PiS trekt de lijn door naar Brussel, dat onder leiding van het machtige Duitsland Polen zijn soevereiniteit wil afnemen. In Polen heerst bovendien nog altijd onbegrip dat Duitsland het Poolse protest tegen de aanleg van Nord Stream 2 negeerde en zonder blikken of blozen Russisch gas invoerde.

Oppositieleider Donald Tusk wordt om die reden door de PiS neergezet als een vazal van Duitsland. Vanwege zijn Duitse grootouders noemt de PiS hem ”de Duitser” of ”Herr Tusk”. In de peilingen gaat de PiS aan kop met zo’n 34 tot 37 procent. De KO volgt met 30 procent. De KO is een oppositieblok waarbinnen de centrum-rechtse PO van Tusk de leidende partij is.

Tusk, de oud-voorzitter van de Europese Raad, maakt zich sterk voor een Polen dat stevig verankerd is in de EU. Zijn partij is liberaal en internationaal. De verstoorde relatie met Brussel wil hij zo snel mogelijk herstellen. Bovendien wil hij PiS-politici ter verantwoording roepen. Dan gaat het om degenen die betrokken zijn bij het afluisteren van politici en corruptie met visa’s.

Restzetels

Omdat geen van beide partijen zo goed als zeker zondag de absolute meerderheid in de wacht sleept, zullen ze met kleine partijen een coalitie moeten vormen. Voor de PiS komt dan de nationalistisch-libertaire partij Confederatie Vrijheid en Onafhankelijkheid in beeld. De partij wordt sinds een jaar geleid door Slawomir Mentzen, die eerder zei dat hij tegen Joden, homoseksuelen, abortus, belasting en de Europese Unie is. Inmiddels bagatelliseert hij deze uitspraak en noemt hij het een jeugdzonde. De verwachting is dat Mentzen een uitnodiging van de PiS om samen te regeren zal accepteren.

De KO is aangewezen op de partijen Derde Weg en Nieuw Links. Alleen is het de vraag of deze partijen de kiesdrempel halen. Tusk put moed uit het feit dat meer dan de helft van de kiezers ontevreden is over de huidige gang van zaken. Koopkrachtverlies door de hoge inflatie en slechte gezondheidszorg geven de burgers de nodige zorgen. Anderzijds is Tusk niet echt populair. Bovendien kan de PiS profiteren van de restzetels. De partij haalde in 2015 om die reden met 37,5 procent van de stemmen toch de meerderheid.