Buitenlandblik op het midden-oosten

Alleen straatnaambordje herinnert in Washington aan moord op Khashoggi

Het blijft een gruwelverhaal. Het is 2 oktober 2018, deze week vijf jaar geleden. De Saudische journalist Jamal Khashoggi stapt de drempel over van het Saudische consulaat in Instanbul, Turkije. Hij wil graag gaan trouwen en moet daarvoor papieren regelen. Zijn vriendin, een Turkse, blijft buiten het consulaat staan wachten.

Jacob Hoekman
10 October 2023 15:40
beeld RD
beeld RD

Ze zal hem nooit meer terugzien. Binnen wacht Khashoggi een wisse dood. We weten vrij nauwkeurig hoe die zich voltrok, omdat de Turken afluisterapparatuur hadden opgehangen in het consulaat. (Ja, dat doen landen bij elkaar.) Op de opnames is te horen hoe Khashoggi een zak over zijn hoofd krijgt, en hoe hij roept dat hij geen adem meer krijgt. Dat is ook precies de bedoeling. De journalist stikt en vervolgens wordt zijn lichaam aan stukken gezaagd. Wat er met die stukken gebeurt, is niet helemaal duidelijk. Mogelijk zijn ze opgelost in bijtend zuur.

De wereld is te klein, zeker als blijkt dat voor deze moord opdracht is gegeven vanuit de hoogste regionen in de Saudische regering. De CIA, de geheime dienst van de Verenigde Staten, gaat er zelfs van uit dat kroonprins Mohammed bin Salman de opdrachtgever was. Hoger kan niet.

Sowieso zijn de Amerikanen erg begaan met de moord, want Khashoggi woonde in de Verenigde Staten omdat de kritische journalist –terecht– vreesde voor de machthebbers in zijn vaderland.

Hoe dan ook, de toenmalige presidentskandidaat Joe Biden veroordeelde de politieke moord in alle toonaarden. Hij noemde Saudi-Arabië een paria – iets wat ze in Saudi-Arabië nog niet vergeten zijn. Biden had er, eenmaal president, zelf waarschijnlijk al snel spijt van, want Saudi-Arabië is te belangrijk voor hem. Vanwege olie uiteraard, maar ook vanwege de snel toenemende Russische invloed in de regio. Willen de Amerikanen nog een beetje van betekenis blijven in het Midden-Oosten, dan kun je simpelweg niet om Saudi-Arabië heen.

19720822.JPG
Biden l. en Bin Salman. beeld EPA, Bandar Aljaloud

En dus ebde de morele verontwaardiging vanuit westerse overheden even snel weg als die was gekomen. Zeker, actievoerders en organisaties in de samenleving bleven zich roeren. Maar tot politieke acties tegen Mohammed bin Salman leidde dat niet langer. Integendeel, in november 2022 verklaarde de regering-Biden dat de kroonprins immuun is voor vervolging in deze zaak.

Sindsdien is er weer op het hoogste niveau contact. De twee leiders hebben elkaar al diverse malen ontmoet. Biden hoopt vurig dat de herstelde relatie heel binnenkort zal leiden tot een door hem bemiddeld normalisatieakkoord tussen Saudi-Arabië en Israël – iets waarmee hij straks met opgeheven hoofd de verkiezingsstrijd kan ingaan.

Intussen is het vooral nog het straatnaambordje bij de Saudische ambassade in Washington dat de gedachten aan de donkere episode van vijf jaar geleden levend moet houden. Die straat is onder flinke publieke druk hernoemd tot Jamal Khashoggi Way. Als herinnering aan wat er met critici kan gebeuren in Saudische ambassades en consulaten.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer