Bij het ministerie van Immigratie in Addis Abeba willen op deze maandagmorgen een paar honderd mensen naar binnen. Er is geen nummersysteem. Er zijn verschillende rijen, en in welke rij je thuishoort, hangt af van wat je nodig hebt. Althans, dat is de theorie. In de praktijk is het vooral een groot gedrang en probeert ieder voor zich zo snel mogelijk het gebouw in te komen. Na een halfuur in de verkeerde rij doen wij daar ook maar aan mee.

Op zeker moment lukt het mijn vrouw Arda langs een bewaker te glippen. „Ik loop wel naar de andere kant van het gebouw”, gebaar ik. „Als jij dan bij de achterdeur bent, laat de bewaker daar mij wel binnen.” Die truc lukte de vrijdag ervoor ook, maar deze keer is de man onverbiddelijk: niemand komt er hier in.

Dus maar weer terug naar het gedrang. Opnieuw blokkeert een bewaker mijn weg. Dan verschijnt Arda in de deuropening. „Mijn vrouw”, wijs ik naar haar – en warempel, nu laat hij me door. De eerste hindernis van de dag is geslecht: we zijn beiden binnen; het kostte maar anderhalf uur. Op naar de tweede verdieping, waar we van loket naar loket zullen worden gestuurd.

Waarom willen we hier überhaupt zijn? Wel, na bijna 4,5 jaar wonen en werken in Ethiopië keren we terug naar Nederland. En om het land permanent te verlaten is een exitvisum nodig, te verkrijgen via Immigratie.

Wat we hier meemaken, is helaas tekenend voor hoe het er in de meeste overheidskantoren aan toe gaat. Je bent dagen kwijt aan dingen die in Nederland hooguit een uur kosten. En dat nog los van de corruptie, waar we ook wel tegenaan gelopen zijn.

Voor ons vertrek naar Ethiopië was ik geneigd me wat schuldig te voelen: dat ze daar arm zijn, komt mede door uitbuiting van westerse kant. Inmiddels denk ik toch ook: als ze de dingen beter zouden regelen en stoppen met vriendjespolitiek en smeergeldpraktijken, zou de welvaart met sprongen vooruit kunnen gaan. En dat moeten ze toch echt zelf doen; alle benodigde middelen zijn aanwezig.

Na vijf dagen bij Immigratie en het betalen van 100 dollar per persoon hebben we onze visa binnen. Begin oktober zijn we naar Nederland gevlogen, om daar hopelijk weer te wortelen.

Begrijp me goed, Ethiopië is een prachtig land. We zijn gaan houden van de mensen en de cultuur, het klimaat en de natuur. Het loslaten van onze warmhartige en ijverige collega’s doet pijn. Maar één ding gaan we zeker niet missen: het contact met overheidsinstanties.