„Zijn dit bedwantsen in uw trein?”, vraagt een passagier op 19 september via X aan de Franse spoorwegen. Ze plaats een foto van een blauw-witte beklede stoel waarop een klein beestje met een donker schild te zien is. Binnen twee dagen is de tweet 4,6 miljoen keer bekeken; inmiddels staat de teller zelfs op 7,2 miljoen. Op sociale media volgen in de dagen erop meer soortgelijke berichten. Een vermeende bedwants in de metro, in de bioscoop, zelfs in een ziekenhuis.

Of het ook allemaal bedwantsen waren? Dat is niet altijd duidelijk – de foto’s zijn vaak vaag. De stedelijke vervoerder RATP liet dinsdag weten dat er de afgelopen dagen in ieder geval geen bedwantsen op de metrolijnen zijn geconstateerd. Het neemt niet weg dat alle voertuigen een behandeling krijgen. Ter geruststelling verklaarde de RATP nog dat de bedwants in de voertuigen niet bijster goed gedijt.

Dat mag zo zijn, feit is dat de ”punaise de lit” in veel Parijse huishoudens uitstekend gedijt. Het diertje nestelt zich er graag in de naden van matras of kussen. Ziekmakend zijn ze niet, maar op zoek naar bloed kunnen de beestjes gemeen bijten. Jeuk!

Voortplanting

Hopen dat de plaag wel weer overwaait zou naïef zijn. De bedwants heeft namelijk de ongelukkige eigenschap zich rap voort te planten. Een vrouwtjesbedwants kan 500 nakomelingen per jaar voortbrengen. Na twee maanden kunnen die zich op hun beurt verder voortplanten. Binnen de kortste keren kan het bedwantsenvolk zich dus sterk uitbreiden.

Parijs zit al helemaal niet op de indringers te wachten nu ze gaststad is voor de Olympische Spelen in de zomer van 2024. Grappenmakers op sociale media posten vast affiches voor de spelen met levensgrote bedwantsen als logo. De Franse hoofdstad kampt bovendien nog met een hardnekkig rattenprobleem.

Het stadsbestuur heeft inmiddels nationale hulp ingeroepen om de plaag te bestrijden. Dat is niet zo gek, zeker ook omdat de bedwants zich in heel Frankrijk roert. De uiterst-linkse partij La France Insoumise eist zelfs dat de staat de plaag erkent als een nationaal probleem voor de volksgezondheid.

Frankrijk kan bogen op enige ervaring met de bedwants. In 2020 zag de Franse overheid zich al genoodzaakt een campagne rond het diertje te starten. Volgens gegevens van het Franse agentschap voor gezondheid en voedselveiligheid (Anses) kreeg tussen 2017 en 2022 zeker 11 procent van de Franse huishoudens te maken met de plaaggeest.

De bedwants was in die jaren al weer zo’n kwart eeuw terug op Franse bodem, na een lange tijd van afwezigheid. De terugkeer –overigens ook naar Nederland– had deels te maken met een toename van internationale reizen en deels met toegenomen resistentie van de wants tegen bestrijdingsmiddelen.

Hoge kosten

Het agentschap Anses beveelt mede daarom aan de beesten niet-chemisch te bestrijden. Het alternatief ligt onder meer bij behandelingen met droge warmte of juist bevriezing. Gratis is het allemaal niet: volgens Anses kost bestrijding gemiddeld 866 euro per huishouden. Wat de organisatie betreft moet de overheid tenminste bijspringen bij huishoudens die dat bedrag niet zomaar op tafel kunnen leggen.

Daartegenover staat dat effectieve bestrijding ziektekosten scheelt. Die kosten zitten volgens Anses met name in de psychische kant: mensen kunnen zozeer geobsedeerd raken door de mogelijke aanwezigheid van de indringer in bed dat ze psychische problemen krijgen of oververmoeid raken.

Schrale troost voor Parijs is dat het niet de enige wereldstad is waar bedwantsen de boel komen verstoren. New York had een uitbraak rond 2010. De toenmalige burgemeester, Mike Bloomberg, stelde toentertijd een ‘bedwants-tsaar’ aan om de problemen aan te pakken. Een reeks maatregelen moet sindsdien grootschalige terugkeer van het ongedierte voorkomen.