De verspreiding van folders en posters met het portret van Balkenende voor de moederdagcampagne vorig jaar was onrechtmatig, oordeelde de rechtbank in Amsterdam woensdag. De Staat had namens de premier een rechtszaak aangespannen om gebruik van afbeeldingen van politici voor commerciële doeleinden te voorkomen.

Kijkshop had de minister-president afgebeeld als peuter en zijn voornaam veranderd door ”J-Peetje”. De tekst daarbij luidde ”Zonder verkoper shopt J-Peetje goedkoper”. De rechtbank noemt dit denigrerend en een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van Balkenende. Kijkshop wilde met de campagne met humor inspelen op de bezuinigingen van het kabinet.

De rechtbank wees het argument van de winkelketen van de hand dat het hier ging om vrijheid van meningsuiting. Het ging Kijkshop er alleen om meer producten te verkopen, stelde de rechter. „Daarin zit het verschil met programma’s als Kopspijkers, dat geen producten maar alleen zichzelf verkoopt.” Balkenende is regelmatig gepersifleerd in het populaire tv-programma.

De premier is blij met de uitspraak van de rechter, die het gebruik van de afbeelding onrechtmatig heeft verklaard, meldt zijn woordvoerder woensdag. Die spreekt van een „belangrijk principieel punt” dat beslecht is, omdat bewindslieden al eerder bezwaar hebben gemaakt tegen het gebruik van hun portret voor commerciële doeleinden. „Het is nu de eerste keer dat er een juridische grondslag voor dat bezwaar is gelegd.”

Eerder was er alleen sprake van uitspraken in kort geding. De nieuwe uitspraak biedt aanknopingspunten voor mogelijk vergelijkbare zaken in de toekomst, aldus de woordvoerder.

De minister-president hoeft echter niet te rekenen op de geëiste schadevergoeding van 186.000 euro, omdat Balkenende „in beginsel niet over zogenoemde verzilverbare populariteit beschikt.”

De rechtbank vindt dat de premier met de uitspraak voldoende schadeloos is gesteld. Kijkshop moet wel de proceskosten betalen van bijna 1250 euro.