Zit de aanleg tot moorden in je genen? Of zijn het toch de omstandigheden waardoor je op een onvoorzien moment een ander doodt? Die vraag achtervolgt Louise Reydon-Joubert –zelf kort ze haar naam af tot LRJ– jarenlang. De zelfstandige vrouw, telg uit een oud Frans geslacht, beneemt meermaals een ander het leven. De lezer ziet de moorden in ”Schip der zielen” van Kate Mosse soms voor ogen gebeuren, maar vindt in iedere situatie wel een aanleiding om mild te oordelen. De opperconsul van Gran Canaria vonnist echter anders. Schuldig of onschuldig, Reydon-Joubert moet hangen. Haar „zedeloos gedrag” en voor de 17e eeuw ongewone mondigheid pleiten immers tegen haar. Dat de veroordeelde onschuldig pleit, verandert het oordeel van de inquisitie niet. Die staart zich blind op de moord die Reydon-Joubert níét pleegde, maar laat de moorden die ze en passant bekent buiten beschouwing.

Het is een fragment dat tot nadenken stemt – en tegelijkertijd maar één moment in een bonte reeks van aaneenschakelingen. In de nieuwe roman van Kate Mosse, in vertaling van Irene Paridaans, gebeurt namelijk veel. Heel veel. De hoofdpersoon worstelt met traumatische herinneringen, kan haar lot als vrouw in het VOC-tijdperk niet accepteren, wordt verliefd op haar protegé die vervolgens ook nog eens vrouw blijkt te zijn en transformeert van een waardige, zelfbewuste en schatrijke dame in een felle, getormenteerde bestrijdster van slavenhandelaren.

Het kost veel papier om zo ver te komen: voordat de lezer op het punt aanbelandt waarop LRJ haar handelsschip heeft omgebouwd tot een echt spookschip waarmee ze piraten de stuipen op het lijf jaagt, is hij ruim 300 pagina’s verder. Het is ook het punt waarop wel heel veel losse eindjes bij elkaar komen: de met de nodig vraagtekens omgeven relatie tussen de vrouwe en haar beschermelinge, een advies van een stervende grootmoeder en zelfs een Vereenigde Oostindische Compagnie die worstelt met economische en geopolitieke uitdagingen. Dat is nogal veel van het goede. Daar komt bij dat het aantal anachronismen –van feminisme tot slavenbestrijding en lesbische relaties in de gouden eeuw– zo groot is dat het verhaal zich van een wat buitenissige historische roman ontpopt tot een regelrecht fantasieverhaal.

Voor liefhebbers van Kate Mosse is dat misschien geen probleem. De Amerikaanse auteur boekte eerder succes met andere historische romans, onder meer over de voorouders van Louise Reydon-Joubert – ”Schip der zielen” is het derde deel in het familie-epos. Met haar oog voor detail weet ze een groot lezerspubliek aan zich te binden. En het moet gezegd: Mosse maakt werk van haar boeken. Ze doet onderzoek en zet haar kennis om in accurate beschrijvingen. Daardoor doet het beeld dat ze van het leven in de Gouden Eeuw schetst ook niet geforceerd aan.

Mosse beschrijft het handelsklimaat en de nijverheid in Amsterdam herkenbaar en met veel detail. Het contrast met de instabiele politieke situatie in Frankrijk –de geboortegrond van de hoofdpersoon– is groot, maar juist dat gegeven weet de auteur te gebruiken om de Franse situatie in realistische proporties neer te zetten. Ook het leven op microniveau, aan boord van handelsschip de ”Oude Maen” met zijn mannenmores, beschrijft ze invoelend.

Als het gaat om godsdienst en privéaangelegenheden is Mosse op punten te sober. Verder dan wat algemeenheden over de Franse geloofsvervolging komt ze niet; dat een hugenote haar sterfbed nog het laatste oliesel wil roept meer vragen op dan de auteur beantwoordt.

Wat rest is dan ook een onbevredigend gevoel dat zich al tijdens het lezen van de eerste hoofdstukken vastzet. Voor een historische roman is ”Schip der zielen” wel erg fantasierijk, maar voor een gewone roman zijn de historische details te feitelijk. Het boek weet daardoor niet te overtuigen.

Boekgegevens

”Schip der zielen”, Kate Mosse; uitg. Boekerij; 432 blz.; € 24,99