In de drie maanden daarvoor was er sprake van krimp. Het bruto binnenlands product (bbp) geeft aan hoeveel goederen en diensten we met z’n allen produceren ofwel, daaraan gelijk, hoeveel we samen verdienen. De omvang ervan daalde ten opzichte van het laatste kwartaal van 2022 met 0,3 procent. Vooral een daling van de uitvoer van goederen droeg daaraan bij. Volgens de gangbare definitie spreken we van een recessie bij twee achtereenvolgende periodes in het rood. We balanceren dus op het randje.

In ieder geval neemt de economie flink gas terug. In de voorbije jaren toonde zij aan tegen een stootje te kunnen. Tegenslagen lieten geen blijvende schade achter. Zij herstelde sterk na de lockdowns en alle andere verstoringen die samenhingen met corona. De oorlog in Oekraïne en de energiecrisis kregen weinig vat op de bedrijvigheid. Het kabinet smeet met tientallen miljarden aan steun om ondernemers door de pandemie te slepen en stutte met een toeslag de koopkracht van de burger toen de gasprijs explodeerde. Na heftige ups en downs resulteerde over 2021 per saldo een groei van 6,2 procent en over 2022 van 4,3 procent. Zulke niveaus zijn uitzonderlijk en liggen in een weer meer genormaliseerde situatie niet langer in het verschiet.

Signalen

De afgelopen tijd zagen we tal van signalen die duiden op verslechterende omstandigheden. Zo verkeert de industriële sector in zwaar weer. De productie van de maakbedrijven zakte, onder invloed van teruglopende orders, stevig in en inkoopmanagers zijn pessimistisch over de verdere vooruitzichten.

Heel belangrijk is wat er om ons heen gebeurt. Ook dat beeld stemt niet vrolijk. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft onlangs de prognoses voor diverse landen en regio’s in neerwaartse richting aangepast. De wereldhandel zwakt af. De Amerikaanse economie blijft redelijk draaien, maar China, qua grootte de mondiale nummer twee, heeft het moeilijk. Export en import daar leverden in juli fors in, huishoudens stellen bestedingen uit en er is, anders dan bij ons, sprake van een daling van het prijspeil ofwel deflatie.

In Duitsland hapert de motor. De eurozone als geheel leek in eerste instantie in een recessie te zijn geduikeld, maar het Europese statistiekbureau stelde de aanvankelijke meting van het gezamenlijk bbp over het eerste kwartaal later bij van min 0,1 naar 0,0. Het recent gepubliceerde voorlopige cijfer over het tweede kwartaal zorgde voor nog een opsteker: een plus van 0,3 procent.

De minder florissante ontwikkeling van de groei valt mede te verklaren door de overal stijgende rente. Jarenlang was geld lenen nagenoeg gratis, maar dat is sinds begin 2022 in sneltreinvaart veranderd. De effecten van die omslag worden steeds duidelijker zichtbaar. Bedrijven gaan minder lenen, hogere financieringslasten zetten een rem op de investeringen en projecten leveren niet de gewenste rendementen op. Banken stellen strengere eisen aan hun klanten, uit vrees dat die in betalingsproblemen raken.

Mild

De financiële instellingen in het eurogebied noteerden van april tot en met juni de grootste afname van de vraag naar krediet in tenminste twintig jaar. Dat past overigens precies bij wat de Europese Centrale Bank (ECB) met zijn agressieve verkrapping van het monetaire beleid beoogt: een terugval van de economie om de inflatie te beteugelen. Een geringere vraag naar producten moet de opwaartse druk op de prijzen een halt toeroepen.

Weet Nederland woensdag in positieve zin te verrassen of laat de groei het afweten? Valt het tegen, dan zal het voorlopig in ieder geval gaan om slechts een milde teruggang of, zoals het meestal wordt aangeduid, technische recessie. Want de recessie mag dan weliswaar dichtbij zijn, zo voelt het zeker niet. Bij dat begrip denken we immers meestal aan een ernstige economische inzinking, met faillissementen, bedrijfssluitingen, ontslaggolven, werkloosheid, onzekerheid over behoud van je baan en consumenten die daarom de hand op de knip houden. Op dit moment merken we echter niets van dat alles. Integendeel, de huidige stand van de conjunctuur kenmerkt zich juist door oververhitting.

Krapte

De hardnekkige inflatie, de versnelling van de loonstijgingen en met name de enorme krapte op de arbeidsmarkt geven daar uitdrukking aan. Wij zoeken collega’s: je hoort en ziet het overal. Veel ondernemingen hebben dringend behoefte aan personeel, maar slagen er niet of moeizaam in mensen binnen te halen. Als het even wat minder gaat, zullen zij niet snel werknemers wegsturen, want waar vind je straks weer nieuwe?

Tegen die achtergrond is een afkoeling van de economie zeker geen drama, maar eerder een welkome ontwikkeling. Hoe het ook uitpakt, het lijkt er niet op dat het Centraal Bureau voor de Statistiekwoensdag echt slecht nieuws in petto heeft.

> rd.nl voor het laatste nieuws