Poëzie bezingt lof van verboden wijn
Het moge bekend zijn dat wijn en islam geen gelukkige combinatie vormen. Dat komt door verschillende passages in de Koran en in de overleveringen van Mohammed –de hadith– die het drinken van alcohol als zonde bestempelen.
Maar zo is het niet altijd geweest in de Arabische wereld. Vóór de komst van de islam in de zevende eeuw hoorde wijn er helemaal bij. Bewijs daarvoor is uitvoerig te vinden in oude klassieke Arabische gedichten uit de tijd van voor de islam. Er is zelfs een heel genre gewijd aan wijnpoëzie: de khamriyya. Khamr is het oude Arabische woord voor wijn of sterke drank.
De bekendste van alle pre-islamitische Arabische dichters, de 6e-eeuwse Imru’ al-Qais, schreef bijvoorbeeld: „Het was alsof de leeuweriken van de vallei, bij zonsopgang / Een fijne, gepeperde lekwijn hadden genuttigd.”
De lofzang op wijn en sterke drank bleef niet beperkt tot pre-islamitische tijden. Daarna ging het nog volop door, de Koran ten spijt. Zo schreef de dichter Hassan ibn Thabit, die bekend werd vanwege zijn verdedigingen van Mohammed, onbekommerd over de frisse smaak van een wijn uit Jordanië. En later, ten tijde van de kalifaten van de Omayyaden en de Abassiden, is dit soort poëzie evenmin ver weg. De 8e-eeuwse Abu Nuwas staat erom bekend hoe hij in lyrische taal de vrucht van de wijnstok bezingt.
Deze dichters hebben de Arabische taal behoorlijk verrijkt. Het Arabisch heeft niet minder dan vijf werkwoorden voor het drinken van wijn op verschillende momenten van de dag – van ’s morgens tot diep in de nacht, alsof het gebedstijden zijn.
In de grote Arabische buurtaal, het Perzisch, zien we hetzelfde patroon. Wijn wordt daar als de „bruid” van de dichtkunst beschouwd.
Zelfs de Koran is niet alleen negatief over wijn. Moslims mogen er weliswaar niet van genieten, maar dat is tijdelijk. In het hiernamaals, zo stelt onder andere soera 47, staan hele rivieren van wijn ter beschikking van de gelovigen. En je krijgt er nooit hoofdpijn van.
Eigenlijk is poëzie over wijn in de Arabische wereld dus nooit weggeweest. Dat is extra interessant, omdat Saudi-Arabië dit jaar heeft uitgeroepen tot Jaar van de Arabische Poëzie. Nu is het jaar nog maar net over de helft, maar tot nog toe is het de organisatoren goed gelukt om wijnpoëzie buiten de deur te houden. Dat snap ik wel. Vanuit islamitisch perspectief gezien zijn al die lofzangen over wijn in de Arabische poëzie niet iets om trots op te zijn.
Toch is te hopen dat die aandacht er alsnog komt. Want op een taal die met ”al-kohl” zelfs het woord alcohol aan de rest van de wereld heeft geschonken, zou je best een keer het glas kunnen heffen.
> rd.nl/blikmoosten