De Duitse bedrijven wilden via een arbitrageprocedure compensatie afdwingen voor de schade die ze zeggen te lijden doordat stroomproductie met kolen vanaf 2030 verboden wordt. Maar volgens het Bundesgerichtshof in Karlsruhe is dat niet de manier waarop met het bewuste verdrag moet worden omgegaan.

De uitspraak is een opsteker voor milieuactivisten die eerder hadden gewaarschuwd dat het Energiehandvestverdrag, een internationaal handelsverdrag voor samenwerking op vlak van energiezekerheid, door grote vervuilers zou kunnen worden gebruikt om de overgang naar schone energie te vertragen.

Het Bundesgerichtshof volgt met zijn besluit een eerdere conclusie van de hoogste rechtbank van de Europese Unie, die al oordeelde dat geschillen tussen een EU-land en een investeerder uit een andere EU-lidstaat niet kunnen worden aangevochten door middel van arbitrage.

Demissionair minister voor Klimaat en Energie, Rob Jetten, reageert verheugd op X, voorheen Twitter. „Deze uitspraak van de hoogste rechter in Duitsland is goed nieuws voor Nederland en andere EU-lidstaten. Het betekent dat arbitrageprocedures zoals die tegen de Wet verbod op Kolen, niet verenigbaar zijn met EU-recht.”

In Nederland heeft de rechter eerder ook al bepaald dat er geen financiële compensatie moet komen voor de gedwongen sluiting van de kolencentrales. „Deze wet is destijds zorgvuldig voorbereid en er is uitvoerig gekeken naar een balans tussen CO2-reductie en de belangen van de kolencentrale-exploitanten”, benadrukt Jetten nog eens.

RWE, eigenaar van de centrale in de Eemshaven, laat weten de gevolgen van de uitspraak nog in detail te zullen bestuderen en de volgende stappen met Nederland te bespreken. De arbitrageprocedure die loopt via de Wereldbank-instantie ICSID in de Amerikaanse hoofdstad Washington is momenteel opgeschort, aldus een woordvoerder van het bedrijf.

Uniper, de uitbater van de kolencentrale op de Maasvlakte bij Rotterdam, had zijn arbitrageprocedure vorig jaar al gestaakt. Het concern was evenwel doorgegaan met de Duitse zaak, naar eigen zeggen om een gelijk speelveld voor investeerders te creëren. Volgens Uniper heeft de hoogste Duitse rechter nu juridische duidelijkheid verschaft.