Veel mensen zullen haar boek ”Het bittere kruid” (1957) hebben gelezen voor hun literatuurlijst op de middelbare school. Al kort na verschijning groeide deze kroniek van de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog uit tot een klassieker in de Nederlandse literatuur. In het boek vertelt Minco over een Joods gezin dat wordt weggevoerd en vermoord. Het verhaal is gebaseerd op haar eigen ervaringen in de oorlog. In 1943 sluipt ze bij een deportatie door een tuinpoortje haar huis uit en overleeft ze als enige van het gezin de oorlog. Haar ouders, broer en zus komen om.

Schuldgevoel

Minco wordt in 1920 als Sara Menco geboren in Ginneken, een plaatsje bij Breda. Ze groeit op in een orthodox-joods gezin, maar zelf neemt ze al snel afstand van het joodse geloof. „Ik voelde van kindsbeen af al niets voor de godsdienst.”

Op achttienjarige leeftijd gaat ze als leerlingjournalist werken bij De Bredasche Courant. Ze wordt er ontslagen als de oorlog uitbreekt. Bij de krant ontmoet ze wel dichter Bert Voeten, met wie ze in 1945 trouwt en later twee dochters krijgt.

In de oorlog raakt ze al haar familie kwijt. Tijdens een van de eerste grote razzia’s worden haar zus en zwager opgepakt en later ziet ze hoe haar vader en moeder weggevoerd worden door de Duitsers. Zelf weet ze nog net op tijd te ontsnappen. Het is een moment in haar leven dat niet te bevatten is en dat later nog veel terug zal komen in haar werk. „Dat toeval, dat volstrekte toeval dat je de ramp hebt overleefd. Dat geeft een schuldgevoel dat je niet meer kwijtraakt.”

Twaalf jaar na de oorlog debuteert Minco met de novelle ”Het bittere kruid”. Het boek confronteert Nederland met het lot van de Joden, dat na de oorlog vaak werd genegeerd. Minco was kwaad om die onverschilligheid, zei ze later in een interview met het NRC. „Wat moesten ze aan met de Joden die terugkwamen? Ze voelden zich misschien beschaamd: wij hebben geen last gehad, maar zij wel.”

”Het bittere kruid” krijgt de Vijverbergprijs, de voorloper van de F. Bordewijkprijs, en verschijnt in vijftien talen.

Na het succes van haar eerste boek blijft de schrijfster publiceren, al zitten er soms lange periodes tussen haar boeken. Later verschijnen nog de verhalenbundel ”De andere kant” (1959), ”Een leeg huis” (1966), een uitgebreidere versie van de verhalenbundel onder de titel ”Verzamelde verhalen” (1982), ”De val” (1983), ”De glazen brug” (1986), en ”Nagelaten Dagen” (1997). In september 2004 publiceert ze haar laatste boek: de verhalenbundel ”Storing”.

Literatuurprijs

In bijna al de publicaties van Minco staat de Tweede Wereldoorlog centraal. Ze probeert naar eigen zeggen weleens over iets anders te schrijven, maar dan sluipt de oorlog het verhaal weer binnen. „Iedere schrijver heeft nu eenmaal zijn thema, en mijn thema is vaak de oorlog. Óf meer nog: de vereenzaming. Het gevoel alleen te staan in deze wereld.”

Op 98-jarige leeftijd krijgt Minco de P.C. Hooftprijs, de belangrijkste Nederlandse literatuurprijs, toegekend voor haar werk. „Haar romans geven vorm aan ervaringen als angst, schuldgevoel, eenzaamheid en een diep maar nauwelijks te verwoorden verlangen naar geborgenheid”, schrijft de jury. „Zonder te psychologiseren, zonder pretentie, maakt zij een ondoorgrondelijke werkelijkheid invoelbaar en voorstelbaar.”