Twitter, waarop gebruikers elkaar met korte berichten informeren over wat hen bezighoudt, verwierf een belangrijke plek, met name onder wereldleiders, beroemdheden en journalisten. Het was lange tijd ook de plek waar nieuws vaak het eerste naar buiten kwam, veelal via ooggetuigen of direct betrokkenen. Dat droeg zonder meer bij aan de snelgroeiende populariteit van de dienst.

Helaas trad daarmee ook het verval in. Verspreiders van nepnieuws en desinformatie zagen hun kans schoon en de afgelopen jaren nam ook het aantal haatberichten hand over hand toe. Toen Musk, oprichter van onder andere automerk Tesla, het sociale netwerk vorig jaar voor ettelijke miljarden dollars overnam, beloofde hij beterschap. Twitter moest weer het virtuele dorpsplein worden, waarop iedereen ongehinderd zijn vrije mening zou kunnen geven.

De grillige Musk stortte Twitter echter in nog groter verval, met allerlei onnavolgbare ingrepen. Adverteerders liepen weg. Concurrenten zagen hun kans schoon en probeerden Twitteraars over te halen naar hun eigen platformen. Vooralsnog bleef een grote leegloop uit, vooral doordat een echt alternatief nog niet voorhanden is.

Daar kwam deze week verandering in. Techbedrijf Meta lanceerde Threads. Deze dienst lijkt een schaamteloze kopie van Twitter, en juist dat maakt het voor veel gebruikers kennelijk toch aantrekkelijk. Volgens Meta-topman Mark Zuckerberg meldden zich binnen enkele dagen al meer dan 30 miljoen mensen aan bij Threads, waarmee het de eerste echt serieuze aanval op Twitter lijkt te zijn.

Nu heeft Meta geen beste reputatie als het gaat om de privacy van gebruikers, en daarom mag het nieuwe platform in Europa nog niet worden geïntroduceerd. Het voldoet niet aan de strenge Europese wetgeving. Een tegenvaller voor Zuckerberg, want Europa is zijn belangrijkste markt.

De wrange werkelijkheid is dat, terwijl multimiljardairs Musk en Zuckerberg elkaar naar de kroon steken, de gebruiker de dupe is. Twitter is verworden tot een open riool vol haat en nepnieuws, en bij Meta zijn persoonlijke gegevens allerminst veilig. Het tekent de teloorgang van sociale media in zijn algemeenheid, waarvan de negatieve kanten het positieve gebruik fors overschaduwen.

Intussen bepalen dergelijke diensten voor een belangrijk deel het wereldbeeld van miljarden mensen. Ze zijn daarnaast een beproefd middel in verkiezingsstrijd, oorlog en ideologische twist. Wereldwijd zetten tal van partijen de platformen met succes in voor propaganda en beïnvloeding. De impact is daarmee vele malen groter dan wenselijk is. Het is dan ook van de zotte dat de zeggenschap rust bij enkele schatrijke techondernemers.