De omstandigheden op de scholen in Duitsland zijn zeer zorgelijk. Het tekort aan leerkrachten loopt in de tienduizenden. En dan praten we niet over alleen de korte termijn. Het gebrek aan onderwijspersoneel gaat zeker vijf jaar en misschien wel tien jaar duren. De belabberde situatie is niet als een verrassing gekomen. Er hebben vele waarschuwingen van experts geklonken. Politici en bestuurders hebben daar echter doorheen geslapen.

Het probleem met het Duitse onderwijsbeleid is dat het extreem gefragmenteerd is. Dit is een gevolg van het traditionele Duitse federalisme, waardoor het land is opgedeeld in zestien deelstaten met een eigen regering. Hierdoor kent Duitsland zestien verschillende schoolsystemen en zestien verschillende soorten kinderdagverblijven. Elke deelstaat werkt op zichzelf. Pas sinds enkele jaren worden diploma’s van een universiteit in de ene deelstaat in de andere erkend als toelatingsvoorwaarde voor het beroep van leraar. Corona deed het onderwijs ook al geen goed. Op de staatsscholen was de digitalisering van het onderwijs, ondanks forse subsidies van de federale overheid, namelijk nog nauwelijks gevorderd. Dit kwam door bureaucratische traagheid.

Basisrecht

Duitsland kent niet alleen het openbare schoolsysteem. Ongeveer 15 procent van de Duitse scholieren bezoekt een onafhankelijke school. Dit is ongelooflijk weinig in vergelijking met andere landen, bijvoorbeeld buurland Nederland. Het aantal onafhankelijke scholen is in de afgelopen jaren echter enorm gegroeid. En die groei gaat maar door. Veel ouders zijn immers wanhopig door het onvermogen van de overheid om voor goede scholen te zorgen.

Vooral de vrije protestantse scholen in Duitsland hebben veel baat bij deze trend. Daarom zijn er nu al bijna 200 vrije protestantse scholen, dus scholen die zijn gesticht door ouders. Daarnaast zijn er de scholen van de regionale protestantse kerken. Vrijwel al deze scholen zijn verenigd in een overkoepelende organisatie, de Vereniging van Protestantse Confessionele Scholen en Kinderdagverblijven. Doordat ik het kleine team van deze vereniging mag leiden, kan ik er uit de eerste hand over schrijven.

De vrije protestantse scholen zijn dus niet gesticht door een kerk en daardoor ”vrij” van staats- en kerkelijke bureaucratie. Ze zijn en worden opgericht door toegewijde ouders. De Duitse Grondwet geeft ouders het recht om dat te doen. Men kan een school stichten met slechts vier kinderen in het eerste leerjaar. Dit staat in artikel 7 van de Grondwet.

Vertrouwen

Het is verbazingwekkend dat de vrije protestantse scholen, hoewel ze dezelfde eisen stellen als de openbare scholen, tegen de trend in nauwelijks te klagen hebben over een tekort aan leerkrachten. Belijdende christenen komen graag op deze scholen werken omdat ze daar hun geloofsovertuiging kunnen uiten. Docenten op openbare scholen mogen niet over hun geloof praten.

Verder zijn de arbeidsomstandigheden op de vrije scholen veel beter: de fijne werksfeer, de moderne gebouwen en de goede digitale apparatuur staan in schril contrast met wat de openbare scholen doorgaans te bieden hebben. Leraren op staatsscholen krijgen wel een hoger salaris, maar geld is voor christelijke leraren doorgaans niet doorslaggevend.

In ongeveer honderd dorpen en steden in Duitsland staat het christelijk onderwijs goed op de rails. Ouders, autoriteiten en toekomstige werkgevers stellen dit onderwijs zeer op prijs. Daarom willen steeds meer ouders hun eigen christelijke school stichten. Onze overkoepelende onderwijsorganisatie wordt momenteel overspoeld met verzoeken om hulp bij het stichten van scholen.

Dit stemt ons dankbaar en optimistisch. Terwijl bijna alle kerken in Duitsland klagen over gebrek aan belangstelling voor een onderwijsbaan, tonen christelijke ouders zich verantwoordelijk voor hun kinderen en zorgen ze voor gedegen christelijk onderwijs. Aan wat Maarten Luther en Johannes Calvijn hebben gezegd over het priesterschap van alle gelovigen geven deze ouders een nieuwe, eigentijdse betekenis.

De auteur is betrokken bij het christelijk onderwijs in Duitsland. Een Engelse versie van dit artikel verscheen eerder op CNE.news.