Vijf ministers en de premier houden boeren aan tafel
De onderhandelingen tussen het kabinet en drie boerenorganisaties over een landbouwakkoord gaan door. Het kabinet heeft „cruciale stappen” gezet en het „vertrouwen is toegenomen”.
Dat is althans de samenvatting van een enervende sessie, door respectievelijk land- en tuinbouworganisatie LTO en premier Mark Rutte.
Even lijkt het dan toch te gebeuren, woensdagmiddag. LTO-voorman Sjaak van der Tak pakt zijn tas op en vertrekt van Villa Ockenburgh in Den Haag. Hij laat minister Piet Adema (LNV) in verwarring achter.
Is het landbouwakkoord op de valreep geklapt? Nee, toch niet. Van der Tak vraagt opschorting, omdat de onderhandelaars er op dat moment niet uit komen.
Brede kabinetsdelegatie
’s Avonds verplaatsen de onderhandelingen zich naar het ministerie van Landbouw. Daar staat een brede kabinetsdelegatie klaar om de boeren te ontvangen: Adema, Christianne van der Wal (Stikstof), Mark Harbers (Infrastructuur), Hugo de Jonge (Ruimtelijke Ordening) en Rob Jetten (Klimaat).
De bewindspersonen spreken elkaar eerst zonder andere partijen. Daarna kwamen voorman Roy Meijer van de jonge boeren (NAJK) en onderhandelaar Douwe Mons- ma van de biologische agrariërs (Biohuis) langs. Rond 20.00 uur is het voltallige bestuur van LTO Nederland op het ministerie. Ook premier Mark Rutte schuift aan, voor een nieuwe ronde in de moeizame besprekingen die tot na middernacht zou voortduren.
Toen de onderhandelaars later naar buiten kwamen, werd duidelijk dat het kabinet en de boeren voorlopig verder praten over het landbouwakkoord. Het kabinet heeft althans „zodanig bewogen dat er cruciale stappen zijn gezet”, zei LTO-voorman Sjaak van der Tak. Het kabinet gaat volgens hem de afspraken op papier zetten, en over een week wil LTO een knoop doorhakken of de stappen genoeg zijn. „Dan valt de beslissing: hom of kuit.”
Eerder had LTO ook al 21 juni als deadline genoemd. De belangenorganisatie zou volgende week pas kunnen beoordelen of de beweging van het kabinet voldoende is.
Aantal koeien
Van der Tak wilde niet zeggen op welke punten het kabinet zou hebben toegegeven. Eerder liepen de gesprekken onder meer vast op stikstofafspraken en de bovengrens die het kabinet wil invoeren voor het aantal koeien dat een boer per hectare grasland mag houden. Of Van der Tak inmiddels vertrouwen heeft in een goede afloop van het overleg, wilde hij niet zeggen.
Volgens premier Mark Rutte is het „vertrouwen verder toegenomen” tussen boerenorganisatie LTO Nederland en het kabinet. Hij spreekt van een „belangrijke stap” waardoor de gesprekken worden voortgezet. „We hebben ook echt wel stappen naar de agrarische partijen toe gezet”, zegt landbouwminister Piet Adema.
Daarmee heeft het kabinet voorkomen dat het overleg is geklapt en de belangrijkste partij aan tafel van het landbouwakkoord wegloopt. LTO sprak op woensdag eerst nog van een „impasse”. Adema erkent dat het om „stevige thema’s” gaat, waarover een „goed gesprek is gevoerd”. Ook het kabinet hoopt „volgende week hom of kuit te geven”, waarmee de bewindsman exact dezelfde woorden gebruikte als LTO-voorman Sjaak van der Tak.
Ingewikkeld
Volgens Van der Tak heeft het kabinet echt bewogen op enkele belangrijke thema’s. Dat bevestigt Adema. Het gaat evenwel om „ingewikkelde thema’s” die „verder worden uitgewerkt”. Het kabinet zal de zaken invullen en op papier zetten, volgende week dinsdag wordt verder gesproken. Uiterlijk woensdag wil LTO besluiten of er genoeg vertrouwen is om door te praten.
Hoewel zowel LTO als het kabinet in eerste instantie niet wilde zeggen op welke onderwerpen vooruitgang is geboekt, zei Adema dat het onder meer om de afspraken over de verhouding tussen de hoeveelheid land en het aantal koeien gaat.
Betrokkenen zeggen al langer dat de belangrijkste weken voor het landbouwakkoord zijn aangebroken. „Dat hoort gewoon bij het proces”, bekent Adema. „We zitten in de eindfase”. Daardoor wordt het spannender of het overleg tot een akkoord zal leiden, en de discussies worden ook scherper. Adema gaat ervan uit dat volgende week in een soortgelijke setting wordt onderhandeld, dus opnieuw met een grotere groep ministers.
Woensdagochtend lagen nog vier grote thema’s op de zogeheten hoofdtafel van het landbouwakkoord, had Adema eerder gezegd. Hij noemde naast grondgebondenheid perspectief voor jonge boeren, de problematiek van de zogeheten PAS-melders en de positie van onder meer banken en veevoerbedrijven.
Aan de hoofdtafel praten naast de agrarische organisaties ook de provincies, vertegenwoordigers van de supermarkt- en levensmiddelenbranche (CBL en FNLI) en de natuur- en milieuorganisatie LandschappenNL mee.
