Tegelijk wordt hij door een groep Haagse besluitvormers als lastig ervaren. Omtzigt wil doorgaans niet meedoen met spelletjes en stelt zich zeer kritisch op jegens de regering en uitvoerende organen. Van compromissen achter gesloten deuren of van loze beloften gruwt hij.

De argwaan jegens Omtzigt en de onzekerheid over zijn politieke toekomstplannen drukten een stempel op de laatste kabinetsformatie. Voorjaar 2021 ontstond ophef toen notities van verkenner Ollongren per ongeluk naar buiten kwamen. Daaruit bleek dat tijdens de verkennende fase van de formatie was gesproken over de positie van Omtzigt, toentertijd nog lid van de CDA-fractie. De vraag was of hij niet beter een „functie elders” kon krijgen.

Iedereen die enige politieke belangstelling heeft, herinnert zich nog het debat van 1 april 2021 waarin die notities centraal stonden. De onthulling leidde bijna tot het vertrek van premier Mark Rutte. Ofschoon hij zei zich niet te kunnen herinneren dat hij met de verkenners over Omtzigt had gesproken, overtuigde hij de Kamer niet. Rutte kreeg een bijna Kamerbrede motie van afkeuring aan zijn broek. De hele kwestie was de oorzaak van een diepe kras op zijn imago.

Volgens een reconstructie van het tv-programma Nieuwsuur, dat een notitie van de verkenners inzag, lag het ”probleem-Omtzigt” al eerder op tafel. Een van de twee verkenners, de VVD’er Annemarie Jorritsma, had reeds bij het begin gesteld dat Omtzigt een risicofactor was. Zij zag hem als een hinderpaal om te komen tot een kabinet waarin het CDA ook zat. In het roemruchte 1 aprildebat liet Jorritsma onvermeld dat zij de positie van Omtzigt als eerste aan de orde had gesteld. Ze beaamde alleen dat Ollongren en zij verantwoordelijk waren voor de gesprekken en de notities. Mede daardoor stond Rutte voluit in de wind.

De oppositie wil nu een debat over de gang van zaken. Zij wil weten wie wat heeft gezegd en of er nog meer over Omtzigt of een ander Kamerlid is gewisseld. Alles moet op tafel komen.

Hoewel de wens van de oppositie begrijpelijk is, dreigt toch een gevaar. Wanneer alle pijlen zich richten op Rutte, op diens partijgenoot Jorritsma en op Ollongren, gaat de Kamer voorbij aan de belangrijke vraag of de huidige formatieprocedure wel de meest gewenste is.

In het verleden speelde de koning daarin een belangrijke rol. Dat werd als ondemocratisch ervaren. Daarom wil de Kamer meer greep hebben op dit proces. Maar de cruciale vraag is of het juist niet belangrijk en nuttig is dat de regie toch in handen is van iemand die meer op afstand staat van het politiek bedrijf en gewoel. Dat zal de Kamer onder ogen moeten zien. Het gedoe rond Omtzigt toont aan hoe kwetsbaar de huidige procedure is.