De dertiende-eeuwse Rijmbijbel van Jacob van Maerlant is het oudste geïllustreerde handschrift in het Nederlands. Het boek bevat een berijmde hervertelling van de Bijbel, gevolgd door een geschiedenis van de Joodse opstand tegen de Romeinen, ruim na het leven van Jezus.

Het handschrift is geïllustreerd met 159 kostbare miniaturen. Vanwege de beroemde auteur, het luxueuze karakter en het artistieke niveau van de verluchting behoort de Rijmbijbel tot de internationale topstukken uit de middeleeuwen.

Experts geven in de inleidende essays een toelichting voor een breed publiek. Daarna volgt een afbeelding in kleur van elke miniatuur, vergezeld van de uitgebeelde tekst in oorspronkelijk en hedendaags Nederlands én van een kort commentaar dat de lezer wegwijs maakt. De uitgave staat onder redactie van germanist Jan Pauwels en literatuurhistoricus Bram Caers.

Het boek wordt woensdagmiddag om 14 uur gepresenteerd bij de start van de tentoonstelling van het origineel in Koninklijke Bibliotheek van België (KBR) in Brussel. Behalve de Rijmbijbel, die voor het eerst na dertig jaar uit de kluis is gehaald, zijn Bijbelse boeken, verhalen en miniaturen uit de middeleeuwen en de renaissance te zien.

Frits van Oostrom

„De Rijmbijbel is misschien wel Jacob van Maerlants belangrijkste werk”, zegt historisch letterkundige Frits van Oostrom. „Generaties na hem herinnerden de ”vader der Dietse dichtren algader” in elk geval bij uitstek als degene die de Bijbel in het Nederlands ontsloot. Het prachtige handschrift uit Brussel maakt voor ons indringend zichtbaar dat de Bijbel ten tijde van Maerlant voor de wereldse elite een heel ander boek was dan vandaag de dag voor ons. Naar inhoud: op rijm, en met accent op de verhalen; en naar de vorm: met deze vele miniaturen, die de Bijbel ook tot een kijkboek maken. Analyse van de miniaturen heeft uitgewezen dat de schilders de bedoelingen van schrijver Maerlant meestal heel goed hebben begrepen. De datering van het handschrift is zelfs zo dicht op Maerlants leven dat de speculatie zich opdringt of de meester misschien zelfs betrokken was bij de productie van dit boek. In elk geval: dichter bij Jacob van Maerlant en zijn Bijbel kan een mens niet komen.”