Het was ooit bedoeld als informeel overlegorgaan van de rijkste industrielanden om het internationaal economisch beleid te coördineren. Bij de oprichting in 1975 maakten de landen van de –toen nog– G6 zo’n 50 procent van de wereldwijde economie uit. Anno 2023 is dat tot zo’n 30 procent geslonken. Om relevant te blijven zoekt de G7 (zie ”Extra stoelen” en kaartje) daarom in toenemende mate samenwerking met andere economische machtsblokken en roert zich ook steeds meer op politiek terrein.

Dat gebeurde ook de afgelopen drie dagen in het Japanse Hiroshima. Opnieuw stal de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de show. Zijn bezoek aan de top was dagenlang onzeker. Zaterdag kwam hij aan in een Frans regeringsvliegtuig, nadat hij daarvoor zijn opwachting in Saudi-Arabië had gemaakt.

Of het bezoek van de Oekraïense leider met opzet zo krap was getimed, blijft natuurlijk de vraag. Het zorgde er in elk geval voor dat de G7-leiders kort voor zijn aankomst nog een gezamenlijke verklaring afgaven waarin zij het Russische optreden in Oekraïne veroordeelden. Enkele uren daarvoor hadden de Verenigde Staten duidelijk gemaakt dat zij de training van Oekraïense piloten om met F16’s te vliegen steunen en dat Washington geen bezwaar heeft tegen de inzet van deze toestellen, zolang ze geen doelen in Rusland zelf aanvallen. Ook kondigde de Amerikaanse president Joe Biden een nieuw militair steunpakket ter waarde van zo’n 346 miljoen euro voor Kyiv aan.

Zondag laste de G7 een speciale sessie rond Oekraïne in om de deelnemende landen op één lijn te krijgen in de houding ten aanzien van het conflict. Zelensky sprak onder anderen met de leiders van Indonesië, Canada en Zuid-Korea. Zaterdag had hij al een onderhoud met de Britse premier Rishi Sunak, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Italiaanse minister-president Giorgia Meloni.

Economische dwang

Behalve Oekraïne domineerde China de top. Hoewel de G7 wel met Peking wil blijven samenwerken, verklaarden de leiders van de zeven industrielanden dat er te veel risico’s worden genomen met het land „dat de wereldeconomie verstoort”.

Die uitspraak sloot aan op een eerdere verklaring van de G7 en de Europese Unie waarin zij stelden dat er wereldwijd een „verontrustende toename” is van economische dwang. Daarmee wordt bedoeld dat landen misbruik maken van hun sterke economische positie en die macht gebruiken om politieke invloed uit te oefenen. Hoewel China niet met name werd genoemd, was duidelijk dat die zorg vooral het economisch beleid van de Volksrepubliek betrof.

Om die dwang te bestrijden richt de G7 een nieuw samenwerkingsverband op: het ”Coordination Platform on Economic Coercion”. Dat orgaan moet informatie uitwisselen, landen die onder druk staan ondersteunen en ervoor zorgen dat er gezamenlijk kan worden opgetreden.

Instemming

Die boodschap zal in elk geval door Afrikaanse landen met instemming zijn ontvangen. Niet voor niets maakte Albert Muchanga, commissaris voor handel van de Afrikaanse Unie, onlangs duidelijk dat Afrika het zat is om alleen maar als bron voor grondstoffen voor de rest van de wereld te dienen. Het continent wil een toekomst met „oprechte en wederzijds voordeel biedende relaties met zijn handelspartners”, aldus Muchanga.

In dat verband wordt vaak met de beschuldigende vinger naar China en Rusland gewezen, die het continent zouden leegzuigen. Afrikaanse landen kijken echter ook met enige argwaan naar westerse landen, die evengoed in de race zijn om de grondstoffen. Leiders van Frankrijk, Duitsland, Japan en de VS bezochten in de aanloop naar de G7 diverse Afrikaanse landen.

Gastland Japen pleitte tijdens de G7-top voor een kernwapenvrije wereld. Dat gebeurde op een symbolische plaats: in Hiroshima, waar de eerste atoombom viel.