Dat maakten premier Rutte en staatssecretaris Vijlbrief (Economische Zaken en Klimaat) dinsdag bekend. Voor reeds bestaande plannen was al 8,7 miljard euro beschikbaar. Dinsdag kwam daar nog 13,5 miljard bovenop.

Met dat geld financiert het kabinet onder meer een reeks maatregelen om de schadeafhandeling „milder, makkelijker en menselijker” te maken. Zo wordt het gebied vergroot waarin mensen niet hoeven aan te tonen dat aardbevingsschade aan hun huis door de gaswinning komt. Schades tot 40.000 euro worden voortaan gewoon vergoed zonder onderzoek naar de oorzaak.

Energiearmoede

Het kabinet trekt ook extra geld uit om woningen in het aardbevingsgebied snel te verduurzamen. Uitgerekend in de noordelijke regio komt veel energiearmoede voor, doordat de huizen relatief oud en groot zijn. Ook hebben bewoners investeringen in verduurzaming vaak op de lange baan geschoven uit onzekerheid over schadeherstel of versterking.

Daarnaast zijn er, uitgesmeerd over dertig jaar, miljarden bestemd voor het verbeteren van de mentale gezondheid en voor meer leefbaarheid en economisch perspectief in het gebied. Het kabinet wil onder meer dat het windenergiegebied ten noorden van de Waddeneilanden de eerste plek in Nederland wordt voor grootschalige waterstofproductie op zee, met aanlanding in Groningen. In de provincie is ook al gestart met de procedures voor het waterstofnet en voor de ondergrondse opslag van waterstof. Ook wil het kabinet dat tenminste 33 procent van de nog aan te leggen capaciteit voor het project Wind op Zee in Groningen zal aanlanden.

Nedersaksenlijn

Van de compensatiegelden voor de aardgaswinning is 85 miljoen euro vrijgemaakt voor de aanleg van de eerste fase van de Nedersaksenlijn, de spoorlijn van Groningen naar Enschede via Emmen.

In een nog te schrijven ‘Groningenwet’ zal worden opgenomen dat het kabinet jaarlijks verantwoording zal afleggen over de besteding van de middelen. Het kabinet wil dat doen in een zogeheten Staat van Groningen.

De parlementaire enquêtecommissie over de gaswinning die twee maanden geleden haar eindrapport presenteerde, legde bloot hoe de overheid decennialang wegkeek van de problemen die de gaswinning in Groningen veroorzaakte. Financiële belangen stonden voorop en de „rampzalige gevolgen” voor de Groningers kregen lange tijd nauwelijks aandacht. In de Kamerbrief maakt het kabinet excuses aan iedereen die als gevolg van het overheidshandelen gevoelens van „angst, stress en onveiligheid” heeft ervaren. Bij het aankondigen van het maatregelenpakket, dinsdag in het Groningse Garmerwolde, deed Rutte dat ook mondeling.

In Garmerswolde verzekerde Rutte zijn gehoor verder dat het kabinet de conclusies van de parlementaire enquêtecommissie „zonder reserves” onderschrijft. Dat ligt iets genuanceerder. Zo concludeerde de enquêtecommissie dat Rijksambtenaren verantwoordelijke bewindspersonen zoals VVD-minister Henk Kamp in het verleden onvolledig hebben geïnformeerd, waardoor besluiten op onjuiste aannames werden genomen en debatten in de Tweede Kamer op eenzijdige informatie zijn gevoerd. In de Kamerbrief zeggen Rutte en Vijlbrief niet dat ze dat oordeel onderschrijven; ze nemen het „zeer serieus” en willen leren van de fouten die zijn gemaakt.

Grabbelton

Het Groningse SP-Kamerlid Sandra Beckerman zei dinsdag in een reactie dat het investeringsbedrag van 22 miljard euro als „een belediging” voelt. De PvdA’er Henk Nijboer is bezorgd omdat alleen de schades tot 40.000 euro soepeler worden afgehandeld, terwijl de grootste problemen zich volgens hem voordoen bij de grotere schades. De investeringsplannen in leefbaarheid en verduurzaming zijn volgens Nijboer „een beetje een grabbelton van kleine projecten zonder heldere visie.” Ook de Groningse burgemeester vindt dat de Kamer aandacht moet vragen voor de grote schades, evenals voor andere concrete zaken, zoals lekkages bij grote boerderijen en mestkelders.

De Groningse commissaris van de Koning René Paas noemt het bedrag dat het kabinet uittrekt „zeker onvoldoende om de ereschuld recht te zetten die in decennia van gaswinning is ontstaan”. De doelen zijn goed, maar de maatregelen en de middelen te mager.”