BuitenlandMidden-Oosten

In het Midden-Oosten lijkt een politieke ‘bekering’ aan de gang

Ik weet het: wie Midden-Oosten zegt, zegt altijd maar toenemende problemen. Maar wacht even. Wie de ontwikkelingen van de laatste maanden in de regio in ogenschouw neemt, ziet iets heel anders.

Jacob Hoekman
22 April 2023 18:27
Chinese bemiddeling tussen Saudi-Arabië en Iran. beeld AFP
Chinese bemiddeling tussen Saudi-Arabië en Iran. beeld AFP

Die ziet hoe tegenstellingen de laatste tijd niet langer worden overbrugd met wapengekletter, maar met diplomatieke onderhandelingen. En dat geldt niet voor één of twee gevallen, maar in de hele regio. Je zou bijna over een massale politieke bekering spreken.

Een paar voorbeelden. In Jemen gaat er misschien na lange jaren nu eindelijk een eind komen aan de dodelijke oorlog die het land in het verderf heeft gestort. De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman, die deze oorlog begon, is eindelijk bereid tot verregaande onderhandelingen.

Die komen in het kielzog van andere diplomatieke onderhandelingen, namelijk die tussen Saudi-Arabië en Iran. Met behulp van Chinese bemiddeling zijn die aartsrivalen dichter tot elkaar gekomen dan in vele jaren het geval was.

China heeft trouwens zo genoten van die nieuwe rol als vredestichter in het Midden-Oosten, dat het land afgelopen week aankondigde klaar te zijn om ook in vredesgesprekken tussen Israël en de Palestijnen te bemiddelen. Dat dit nogal hoog gegrepen is, zal vanzelf blijken – maar de intentie is goed.

Dan zijn er de laatste maanden nog toenaderingen geweest tussen Egypte en Turkije, tussen Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten en Saudi-Arabië en tussen de twee laatst genoemde landen en Syrië. Kortom, de regio is in een nieuwe fase beland. Een periode van dooi en onderlinge toenadering.

Het decennium tussen 2010 en 2020 kenmerkte zich door hoog oplopende spanningen, vooral vanwege de Arabische opstanden die toen om zich heen grepen en de potentieel verwoestende effecten daarvan op het landsbestuur. Landen in het Midden-Oosten vochten onderlinge vetes uit –soms direct, maar veel vaker via proxy-oorlogen, waarbij de strijdende partijen elkaar indirect op het grondgebied van een ander bevechten. Zo streed Saudi-Arabië tegen Iran in Jemen en vochten de Verenigde Arabische Emiraten tegen Turkije in Libië.

Die geharnaste houding werd toegejuicht door de Verenigde Staten onder Donald Trump. Een havik in het Witte Huis, vooral ten opzichte van Iran, was een uitstekende partner voor haviken in Riyad en Abu Dhabi. Oorlogshitsers deden goede zaken. Maar Joe Biden vaart een andere koers en sowieso is de Amerikaanse invloed in de regio af aan het nemen. Leiders in het Midden-Oosten kiezen dan ook eieren voor hun geld: als ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun nationale veiligheid, is samenwerken op de lange termijn toch beter dan confronteren.

Hoe duurzaam dat allemaal zal zijn, valt moeilijk te zeggen. Het politieke klimaat in het Midden-Oosten is buitengewoon wisselvallig. Maar voor vredestichters (en over hen worden mooie dingen gezegd in de Bergrede van Jezus) is het op z’n minst hoopgevend wat er nu gebeurt.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer