”Hoe overleef ik mijn collega’s?”
Auteur: Jan Yager
Uitgeverij: Ten Have, Kampen, 2004
ISBN 90 599 5991 4
Pagina’s: 288
Prijs: € 18,95. ”Hoe overleef ik mijn collega’s?” De titel zegt het al: collega’s zijn niet altijd je vrienden. Collega’s kunnen je het leven zuur maken en je dwarszitten. Omdat de werktijd een groot deel van je leven beslaat, is het zaak hiervan het beste te maken. Goed omgaan met collega’s draagt bij tot arbeidsvreugde. Een goede onderlinge band stimuleert de productiviteit, de creativiteit en de trouw aan het bedrijf.

Jan Yager, een Amerikaanse sociologe, schrijft over de verhoudingen op de werkvloer en over de relatie met collega’s. Onder de term ”collegaschap” vangt ze de speciale relatie die er is tussen collega’s onderling. Een collega is meer dan een kennis, maar minder dan een vriend.

Uit collegaschappen kunnen wel vriendschappen groeien. De auteur is er zelfs een voorstander van dat dit gebeurt. Jammer is dat ze op het grensvlak van vriendschap en collegaschap de termen niet helemaal consistent gebruikt. Collegaschap is een relatie waarin je moet investeren, wil je steun en stimulans ontvangen. Hoewel de auteur ook negatieve kanten noemt van vriendschappen op de werkvloer, ziet ze de sfeer verbeteren als collega’s vrienden zijn. Yager adviseert niet zo veel mogelijk vrienden te maken op het werk, maar in ieder geval goede collegaschappen te hebben. Dit komt de uiteindelijke prestaties ten goede.

Ook merkt ze op dat het hebben van contacten je carrière bevordert. Goede netwerken hebben en relaties gebruiken, is volgens haar dé manier om hogerop te komen. Uit alles blijkt dat dit voor haar een belangrijke drijfveer is. Hoewel ze er soms naar neigt politiek met relaties om te springen -relaties gebruiken als springplank- benadrukt ze ook dat je jezelf niet anders moet voordoen dan je bent. Geen dubbele agenda dus. En dat een relatie zélf je voldoening moet geven.

Openheid
Vrienden maken op het werk kan ook problemen geven, want loyaliteit kan zakelijkheid verhinderen. Het is moeilijk om vrienden te zijn met je leidinggevende, omdat je aan hem of haar ook verantwoording moet afleggen. Maar goede collegaschappen kun je met iedereen aangaan. Hoe je dat doet? Vooral door openheid en vriendelijkheid. En door ijver en inzet en door nooit kwaad van iemand te spreken.

De auteur geeft aan dat bescheidenheid de mens siert, maar dat je ook over zelfvertrouwen moet beschikken. Ze roept ertoe op hard aan jezelf te werken, zodat je iemand bent met wie anderen graag bevriend zijn. In de opvoeding kunnen er dingen fout zijn gegaan, maar: „Gelukkig is het nooit te laat om terug te keren naar je wortels. Je kunt een nieuw script schrijven voor je omgang met anderen, gebaseerd op kennis waar je nu over beschikt en op wie je bent. Dus niet gebaseerd op boodschappen, terecht of onterecht, die je in je jeugd hebt meegekregen.”

Als Yager dit soort dingen schrijft, vind ik dat ze absoluut onvoldoende het onvermogen van mensen peilt. Het is niet simpel een knop omzetten en doen alsof je nooit gekwetst bent. Mensen worden soms belemmerd in hun functioneren door psychische schade. Hiervoor heeft de schrijfster te weinig oog. Ze gaat te veel in op allerlei praktische tips en geeft puntsgewijs allerlei mogelijkheden aan. Steeds kom je weer een rijtje tegen. Maar ze graaft niet diep genoeg. Ze denkt er te komen met een no-nonsenseaanpak en een positieve inzet. Terwijl juist in de relationele sfeer achterliggende motieven gedrag bepalen.

Verwachtingen
De auteur is goed in staat aan te geven waardoor relaties op het werk problematisch worden. Ze neemt onder de loep welke verwachtingen er over en weer bestaan. En ook in hoeverre mensen voor elkaar een bedreiging vormen in het maken van promotie. Het is goed om te weten wat voor soort persoon je collega is en hoe je positie ten opzichte van hem of haar moet zijn. Voor sommige collega’s moet je oppassen; met andere kun je een goede relatie opbouwen. Zij kunnen je verder helpen in het leven.

Er ontstaan mogelijk conflicten als er gelijke belangen zijn. Om dit op te lossen moet je het gesprek aangaan. En soms ook elkaar de tijd gunnen: „Probeer het over twee weken nog eens.” Uiteraard kunnen vriendschappen weer bekoelen, daarom geeft Yagerallerlei tips om als goede collega’s verder te gaan. Ze ziet het als een blijk van volwassenheid als je na een verbroken romantische relatie toch weer gewoon verder kunt. Hier alweer: hoe diep graaft ze?

Niet iedere cultuur beschouwt vriendschappen in de werksfeer als gewenst. Ze laat zien dat het in Frankrijk ongebruikelijk is om vrienden met collega’s te worden, terwijl je in Amerika veel sneller collega’s in de privé-sfeer trekt. De achtergrond van de auteur is merkbaar als ze er meer dan de gemiddelde Nederlander toe neigt werk en privé met elkaar in contact te brengen. Maar Amerikaanse invloeden maken ook in ons land opgang, dus echt cultuurvreemd is dit boek niet.