De druk op vrouwen om meer te werken is bepaald niet nieuw. Ouderen herinneren zich de slogan: ”Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid”. Daarmee wilde de overheid, eind jaren tachtig van de vorige eeuw, meisjes en jonge vrouwen stimuleren betaald werk te zoeken. De toekomst voor vrouwen betekende immers –zo luidde de belofte– niet langer afhankelijk zijn van je man maar op eigen benen staan, economisch en financieel zelfstandig zijn.

De campagne van destijds werd gevolgd door andere maatregelen. Het traditionele patroon van een huishouden met één kostwinner is langzamerhand vervangen door het tweeverdienersmodel, vooral door belastingvoordelen. Gesubsidieerde kinderopvang moest het moeders gemakkelijk maken om gezin en werk te combineren.

De effecten daarvan kennen we inmiddels. Vrouwen worden later moeder. Gezinnen worden kleiner. Huishoudens komen niet meer rond met één kostwinner. Intussen eindigen vier op de tien huwelijken in een echtscheiding. Bij vier op de tien huishoudens met thuiswonende kinderen is er maar één ouder of zijn de ouders niet gehuwd. Tegelijkertijd neemt de zorgbehoefte aan twee kanten toe: de samenleving vergrijst en scholen veranderen geleidelijk in zorginstellingen vanwege de ‘rugzakjes’ en het toenemende aantal kinderen uit eenoudergezinnen. Is dat de toekomst waar die slimme meid op voorbereid moest zijn?

De recente oproep van minister Van Gennip van Sociale Zaken is ingegeven door de krapte op de arbeidsmarkt. Begrijpelijk, maar de oplossing die ze voorstelt, bestrijdt of versterkt de symptomen van een dieperliggend probleem. De samenleving plukt inmiddels de wrange vruchten van decennia van individualisering, emancipatie en de afnemende waardering voor het huwelijk en het traditionele gezin.

Het zal heel moeilijk zijn om dat tij te keren, omdat het diep verankerd zit in de moderne tijdgeest. Toch kunnen christenen hierin het voortouw nemen. Dan zou er anno 2025 weer een ”Brief aan Diognetus” –die brief over het leven van christenen in de tweede eeuw– kunnen verschijnen. Daar zou dit fragment in kunnen staan: „Zij tonen zich betrokken burgers, maar zijn tegelijk vreemdelingen. Ze trouwen en brengen kinderen voort. Ze delen hun tafel maar niet hun bed, ze scheiden niet en komen hun doopbelofte na. Vaders en moeders kijken niet neer op meisjes of jonge vrouwen, integendeel: ze leiden hen op tot gezinsmanagers. Ze beschouwen deugdzame vrouwen en moeders als de pijlers van de samenleving van de toekomst. Ze zijn wars van egoïsme en voeren hun zorgtaken bij voorkeur uit bij niet-christenen. Ze lachen over de toekomende dag, want een vrouw die de Heere vreest, zal geprezen worden.”