Armoedebestrijding moet een belangrijk bestanddeel zijn van rampenbestrijding. Dinsdagmorgen benadrukte plaatsvervangend secretaris-generaal voor humanitaire zaken van de Verenigde Naties Jan Egeland dit nog eens tijdens de openingsbijeenkomst van de Wereldconferentie voor Rampenbestrijding in Kobe.

Een belangrijke doelstelling op een soortgelijk congres in Yokohama, ruim tien jaar geleden, luidde precies zo. „We zullen prioriteit geven aan ontwikkelingslanden, in het bijzonder aan de minst ontwikkelde, afgelegen landen.” Dat heeft de situatie van de arme landen tot nu toe niet veranderd. In de afgelopen tien jaar was het gemiddeld aantal getroffen mensen bij een ramp in de ontwikkelingslanden nog altijd drieënhalf keer hoger dan in ontwikkelde landen.

Het overgrote deel, 90 procent, van deze slachtoffers viel op het continent Azië, waar meer dan de helft van de natuurrampen plaatsvond. De tsunami van 26 december staat dus niet op zichzelf, maar is een zware variant in een lange reeks.

Hoewel het percentage slachtoffers in ontwikkelingslanden sinds 1994 onverminderd hoog was, is er een groeiende bewustwording van de nauwe relatie tussen armoede en natuurrampen, aldus een evaluatierapport van de VN. Er is inmiddels meer oog voor het feit dat beide elementen elkaar voortdurend versterken. Door de achterstand ontbreekt de infrastructuur om de gevolgen van natuurgeweld te beperken. De ramp dompelt het land vervolgens in nog diepere armoede.

Investeren in rampenbestrijding is volgens Egeland „een essentiële bijdrage aan onze gemeenschappelijke toekomst. Het resultaat zal niet alleen uitgedrukt worden in uitgespaarde dollars, euro’s of yens, maar in gespaarde levens in elke uithoek van de wereld. Ik verzeker u, we zullen profiteren van deze investering in onze collectieve toekomst.”

Om in hun levensonderhoud te voorzien, proberen de bewoners van armere landen de grond zo veel mogelijk te exploiteren. Een ongebreideld gebruik van de omgeving, zoals het veelvuldig kappen van bomen, betekent echter ook dat natuurlijke remmen bij een ramp verdwijnen, aldus het VN-rapport. De ramp kan veel schade veroorzaken, waardoor het risico bij een volgende ramp nog groter wordt. Daarbij komt dat de bevolkingsdichtheid in deze landen vaak hoog ligt. Als een ramp toeslaat, eist dit altijd veel slachtoffers.

Hoog op de agenda staan daarom deze week twee extra ingelaste bijeenkomsten over de ontwikkeling van een tsunami-waarschuwingssysteem voor de Indische Oceaan. Egeland benadrukte dinsdagmorgen dat betere technologie maar een deel van de oplossing is. Aan de andere kant zal armoedebestrijding ook nooit los kunnen staan van rampenbestrijding.