Dinsdagavond, iets voor halfzeven. Een vader en een zoon spoeden zich over de parkeerplaats naar een grijs gebouw, dat nog het meest doet denken aan een boerenschuur. Op het dak prijkt een enorme kip. Eenmaal binnen wijst niets erop dat er het komende uur een lesje jeugdschaken op stapel staat.

De wereld die vader en zoon betreden, bestaat niet uit paarden en torens. Rechts in de hal figureren paspoppen in klederdracht in een huiselijk tafereel uit de 19e eeuw. Illustraties van pluimvee en eierschalen sieren de muren. Hier in Barneveld, de bakermat van de pluimveehouderij, zijn kippen en eieren nooit ver weg. Zelfs bij het jeugdschaken niet, dat plaatsvindt in een zaaltje van het Nederlands Pluimveemuseum,

In de grote zaal staat een groep van 25 kinderen –22 jongens en 3 meiden– ongeduldig te wachten op de uitleg van jeugdleider Kevin van Brummelen (31). „We beginnen met een half uurtje les en daarna doen we interne competitie”, roept hij boven het geroezemoes uit. Vier kinderen voegen zich na de introductie bij begeleider Kees Hendriksen (71) om zich als nieuw lid aan te melden. De rest stuift de gang op en gaat uiteen in groepjes, ingedeeld naar niveau.

Lesboekjes komen tevoorschijn, evenals pennen. Een achttal zeven- en achtjarigen begint driftig te kruisen in hun werkschrift. Ze lossen schaakpuzzels op; binnen de getoonde opstelling moeten ze de koning zo snel mogelijk mat zetten. Sem van der Steeg (15) en Nathan Adams (15) begeleiden het groepje. Zelf begonnen ze rond hun achtste met schaken. Nathan is niet onafgebroken lid geweest van de Barneveldse Dam- en Schaakvereniging, Sem wel. „Maar veel beter ben ik daar niet van geworden”, zegt de laatste lachend. „We zijn nog steeds aan elkaar gewaagd.”

De pubers merken dat schaken in populariteit toeneemt. „Er zijn veel nieuwe leden. Vroeger kende ik iedereen van de vereniging bij naam. Nu niet meer”, zegt Nathan. Sem ziet dat steeds meer leeftijdsgenoten zich buiten de schaakclub aan de denksport wagen. „Ik zit ook op volleybal. In de kleedkamer speelde ik soms een potje schaak op mijn mobiel. Nu doet bijna iedereen dat. Een van m’n teamgenoten nam pas zelfs een schaakbord mee.”

Mike (8), serieus en stekels, en Daan (7), blond en goedlachs, breken zich het hoofd over de schaakpuzzels. De denksport beoefenen ze niet alleen bij de club, maar ook thuis. „Mijn vader is heel goed. En mijn moeder kan het sinds kort ook. Pas heb ik haar voor het eerst schaakmat gezet”, vertelt Daan trots. Ook online speelt hij regelmatig een potje. Op de computer van vaderlief. „Toen had ik opeens twee koninginnen. Dat kan gewoon, hè. Echt supergaaf”, zegt hij grijnzend.

Een tafeltje verder wiebelen twee jongens op hun stoel. „Ik ben 7 en hij bent 8”, antwoordt Stefan op de vraag hoe oud hij en zijn broertje Chris zijn. Het tweetal, donkere kijkers en bruin haar, komt uit Zuid-Afrika en woont nu zo’n twee jaar in Barneveld. Met name competitie spelen vinden ze leuk en regelmatig gaan ze de strijd met elkaar aan. Daarbij lijkt Chris het vaakst aan het langste eind te trekken. „Maar soms win ik wel, hoor”, zegt Stefan zachtjes. Het favoriete schaakstuk van de broertjes laat zich raden. „De dame is echt m’n lievelingsstuk”, zegt Chris. „Die kan echt alles.”

In een zaaltje verderop zitten de wat meer gevorderde jeugdleden. Jefta (10) vindt het strategische bordspel vooral leuk omdat hij zijn „hersens ervoor moet laten kraken”. Even verderop zitten Manuel (11) en Ruben (10). Op de vraag wie de betere van de twee is, wijzen ze elkaar aan. Schaken vinden ze vooral uitdagend vanwege de vele mogelijke zetten en tactieken. De reden dat ze hier zitten en niet op voetbal is simpel. „Bij voetbal moet je zoveel rennen”, licht Ruben toe. „En ik heb totaal geen conditie”, lacht Manuel. „Luilakken”, roept Jefta achter in de zaal.

Jeugdbegeleider Kees Hendriksen ziet dat het schoolschaken een belangrijke bijdrage levert aan de populariteit van het jeugdschaken in Barneveld. Op het jaarlijkse schoolschaaktoernooi kwamen dit jaar meer dan negentig kinderen af. Dat was tijdens corona anders. Toen was het toernooi online en deden er zes kinderen mee. „Als de kinderen op school enthousiast worden, melden ze zich daarna vaak bij ons aan”, vertelt hij. Twee jaar geleden zat daar de winnares van het schooltoernooi tussen. „Die is inmiddels Nederlands kampioen.”

Hendriksen schaakt zelf bij de senioren. Hij geniet van het spelletje, maar ook van „het sociale gebeuren eromheen”. De clubavonden gaan regelmatig tot diep in de nacht door. „Iedere speler heeft sowieso al honderd minuten bedenktijd, dus partijen duren zo drie uur.” Onder het genot van een hapje en een drankje houdt de zestiger dat prima vol. „Sommigen zijn met pensioen, die hoeven er de volgende dag toch niet vroeg uit.” De werkenden gaan volgens hem wel rond middernacht naar huis.

Terug in de grote zaal maken de jeugdschakers zich klaar voor de interne competitie. In de ruimte sieren schilderijen van Brahmakippen en Barnevelders de wanden. Aan de lange tafels concentreren de duo’s zich op hun spel. Floris (11) en Timon (10) hebben hun eerste potje achter de rug. 1–0 voor Timon. „Thuis schaak ik met mijn vader, want mijn moeder snapt er geen bal van”, vertelt Floris, terwijl Timon een pion van hem slaat. Die laatste concentreert zich op het spel, zegt snel dat hij „weleens met zijn opa schaakt” en zet Floris in drie zetten schaakmat. „Ik ben er niet helemaal bij met m’n hoofd vandaag”, verzucht de verliezer, terwijl hij de schaakstukken opbergt.