Fox wist dat Trump loog, maar ja: de kijkcijfers
Stemmachinefabrikant Dominion eist 1,6 miljard dollar van Fox News omdat de nieuwszender welbewust de leugen verspreidde dat stemcomputers van het bedrijf bij de presidentsverkiezingen in 2020 zijn ingezet voor fraude.
De aanklacht stelt dat Fox News „tegen beter weten in” verkondigde dat bij sommige machines van Dominion een stem op Donald Trump werd omgezet in een stem op Joe Biden.
Door deze negatieve berichtgeving van Fox zegt het bedrijf schade te hebben ondervonden. Vooral in staten en steden met een Republikeinse meerderheid zou de verdachtmaking aantoonbaar hebben geleid tot minder vraag naar de stemcomputers. Vandaar dat Dominion een schadeclaim van 1,6 miljard dollar heeft ingediend. De rechtszaak dient op 17 april.
Fox News stelde zich in het verkiezingsjaar 2020 en begin 2021 doorgaans pro-Trump op. De omroep steunde bijna kritiekloos diens bewering dat er met de verkiezingen was gerommeld en Biden de uitslag had gestolen.
Uit vorige week openbaar gekomen stukken van de interne communicatie bij Fox News blijkt dat Rupert Murdoch, de eigenaar van de omroep, terdege wist dat deze bewering van Trump niet klopte. In mails aan medewerkers noemde de zenderbaas die „stapelgek” en „schadelijk”.
Roekeloos
Volgens de New York Times heeft Murdoch recent onder ede een verklaring afgelegd waarin hij heeft gezegd: „Ik had graag gezien dat we de beweringen van Trump achteraf sterker aan de kaak hadden gesteld. Enkele presentatoren zijn te ver gegaan.”
Met die laatste opmerking bedoelt Murdoch onder andere Fox-presentator Tucker Carlson, die in uitzendingen steeds weer het gelijk van Trump onderstreept. De openbaar gemaakte interne communictie laat echter zien dat Carlson en collega’s er zelf anders over dachten. In een sms schreef Carlson over Trump: „Ik haat hem vurig.” Op 6 januari 2021 noemde Carlson in een sms-bericht aan zijn producer Alex Pfeiffer Trump „een demonische kracht, een vernietiger”. Andere werknemers van Fox schreven dat de beschuldiging van Trump „absurd” en „roekeloos” was.
De New York Times schrijft dat de interne communicatie bij Fox News laat zien dat „het meest populaire tv-netwerk van het land wist dat de beweringen van Trump onwaar waren en toch besloot die uit te zenden”. Fox zou dit hebben gedaan omdat berichten over gestolen verkiezingen goed lagen bij de achterban.
Fox News vindt de klacht slecht onderbouwd en zegt dat citaten uit hun verband zijn gerukt. De omroep beroept zich op de grondwettelijke vrijheid van meningsuiting. De zender zegt dat niet zijzelf sprak over gestolen verkiezingen, maar dat ze slechts Trump en zijn team citeerde. Fox News verwijst naar uitspraken van Trumps advocaten Sidney Powell en Rudy Giuliani. Die beweerden harde bewijzen te hebben van verkiezingsfraude met behulp van de stemcomputers van Dominon. Volgens Fox News zouden kijkers ook hebben begrepen dat het slechts ging om beschuldigingen en niet om feiten.
In zijn verklaring onder ede stelt Murdoch echter dat verschillende omroepmedewerkers de gedachte van gestolen verkiezingen persoonlijk onderschreven. Gezaghebbende juristen stellen dat Dominion een goede kans maakt om te winnen, vooral door de openbaar gekomen interne communicatie en de verklaring onder ede van Murdoch.
Sterke zaak
De persvrijheid in de VS is verankerd in de grondwet. Het is daarom ook heel ongebruikelijk dat een nieuwszender voor de rechter wordt gedaagd. Maar als iemand kan aantonen dat een medium doelbewust leugens heeft verspreid met kwade bedoelingen, is een rechtszaak niet ongewoon en is er kans om die te winnen.
Rechtsgeleerde Rebecca Tushnet van de Harvard Law School noemt de zaak van Dominion „een zeer sterke” omdat er volgens haar een duidelijk verschil bestaat tussen de publieke uitingen van Fox en wat topmensen privé toegaven.
Een nederlaag zou financieel een grote strop voor Fox News betekenen, maar zou uiteraard ook de reputatie van de nieuwszender flink kunnen schaden. De als rechts te boek staande zender claimde altijd dat in de programma’s nieuws en opinie helder werden gescheiden.