Kort voor de Tweede Kamerverkiezingen verscheen vroeger in het Reformatorisch Dagblad een paginagrote advertentie waarin een groot aantal predikanten opriep op de SGP te stemmen. Van 1922 tot 1981 zat er een predikant in de Tweede Kamerfractie, en tientallen jaren waren het er zelfs twee. De laatste, ds. H.G. Abma, ging in de Eerste Kamer nog even door tot 1986. Tegelijk was hij ook gemeenteraadslid in Gouda en later in Putten. ”Dominee in de politiek”, heette een boekje dat aan zijn Kamerwerk werd gewijd.

Ook voor andere partijen zaten er predikanten in het parlement, soms zelfs in een niet-christelijke fractie. Ze hielden het er soms tientallen jaren vol.

Een dominee in de politiek werd een zeldzaamheid, ook doordat meer ander kader voorhanden is. Op onverkiesbare plaatsen staan nog wel predikanten. De ChristenUnie signaleert geen afname van het aantal predikanten dat op de kandidatenlijsten staat. „We zien daar geen ontwikkeling in, maar cijfers hebben we er niet van”, zegt een woordvoerder. „Predikanten maken er hun eigen afweging in. De een is wat vrijer in het bekennen van politieke kleur dan de ander. Wellicht is het kandideren van predikanten bij plaatselijke en landelijke verkiezingen wat gebruikelijker dan voor Provinciale Staten en de waterschappen.”

Signaalfunctie

„Het is heel belangrijk dat Bijbels genormeerde politiek gedragen wordt vanuit de kerk”, motiveert ds. G. Kater zijn plaats op de SGP-kandidatenlijst in Zeeland. De hersteld hervormde predikant van Arnemuiden staat op nummer 34. Op 37 staat ds. J. Lohuis (Protestantse Kerk in Nederland, Scherpenisse), op 39 ds. S.M. Buth (Christelijke Gereformeerde Kerken, Zaamslag).

Het bestuur van de Zeeuwse provinciale vereniging gaf volgens ds. Kater aan een lijst te willen samenstellen met „mensen uit allerlei geledingen en kerken, om te laten zien dat de SGP voor hen allen het Bijbelse geluid wil vertolken”. Ds. Kater ziet voor zichzelf geen plaats in een politiek orgaan weggelegd, ook niet als hij met voorkeurstemmen zou worden gekozen. „Mijn roeping ligt in het ambt van dienaar van God. Mijn plaats op de kandidatenlijst heeft dan ook een signaalfunctie. Christenen hebben vanuit Gods Woord de roeping met politiek bezig te zijn. Door me beschikbaar te stellen voor deze plaats wil ik het belang van het werk in de politiek laten zien.”

Lijstduwers

In Groningen doet de SGP voor het eerst zelfstandig mee aan de Provinciale Statenverkiezingen. Op de lijst staan op de nummers 18, 19 en 21 predikanten uit de kleine kerkverbanden die zich van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt afsplitsten. Op nummer 20 staat ds. N.F.L. de Leeuw, hervormd predikant in Oude Pekela.

„De voorzitter van de provinciale kiesvereniging kerkt sinds kort bij ons. Hij had gezien dat ik –ook sinds kort– lid van de partij ben. Zodoende ben ik gevraagd een van de lijstduwers te zijn”, zegt ds. De Leeuw. „Politieke activiteit wordt niet van de predikanten op de lijst verwacht. Die kanttekening heb ik er zelf ook bij gemaakt, want een predikant en politiek is een wat ingewikkelde combinatie. Ik ben geroepen dienaar van het Woord voor de hele gemeente te zijn. Een deel van onze leden kiest wellicht voor een andere partij; dat speelt in een hervormde gemeente misschien meer dan in andere kerkverbanden. Daarom ben ik wat terughoudend.”

Dat was ook de reden dat ds. De Leeuw lange tijd geen partijlid was. „Vanwege de ontwikkelingen bij de ChristenUnie, waar nu een praktiserend homoseksuele man op een verkiesbare plaats voor de Eerste Kamer staat, heb ik vorig jaar besloten lid van de SGP te worden. De ChristenUnie ging toen echt een grens over.

De SGP heeft nu predikanten als lijstduwers gevraagd in de hoop zo stemmen te trekken nu ze voor het eerst zelfstandig meedoet. Daar wil ik graag aan meehelpen. De hervormd-gereformeerde gemeenten in het noorden zijn niet groot, maar gezamenlijk hebben ze een behoorlijk potentieel aan kiezers.”

Ds. De Leeuw is in deeltijd verbonden aan een gemeente in de Drentse hoofdstad Assen. Hij werkt in twee provincies waar SGP-stemmers spaarzamelijk aanwezig zijn. „We leven hier ver buiten de Biblebelt. Maar het is belangrijk dat de stem van de christelijke partijen ook hier klinkt.”