Carl Philip was ruim zeven maanden kroonprins van Zweden
De Zweedse koning Carl XVI Gustaf had zijn gouden jubileumjaar niet veel slechter kunnen beginnen dan door zijn uitspraken over de wisseling van troonopvolger 43 jaar geleden. Hij moest die haastig corrigeren.
Door een grondwetswijziging in 1980 was zoon Carl Philip met terugwerkende kracht kroonprins af en kwam de eerste plek in de troonopvolging in handen van diens oudere zus Victoria. Dat vond Carl Gustaf na al die tijd nog steeds „oneerlijk”. „Het is lastig om wetten te hebben die met terugwerkende kracht werken. Het lijkt niet verstandig. Ik denk het nog steeds. Carl Philip verloor opeens zijn positie. Het is nogal vreemd, vind ik. Dat kun je niet doen”, aldus de koning in een televisiegesprek. Hij had dat destijds al onomwonden kenbaar gemaakt: „Ik zou liever hebben dat mijn zoon Carl Philip mijn opvolger is en ik weet zeker dat de meerderheid van het Zweedse volk liever een koning op de troon zou hebben.”
Door het nu weer op te rakelen zorgde hij ongewild voor opschudding. Veel Zweden dachten dat Carl Gustaf (76) een voorkeur uitsprak voor Carl Philip (43), ten nadele van kroonprinses Victoria (45). En dat terwijl Victoria al jaren het populairste lid van het koningshuis is en de Zweden bij peilingen aangeven geen bezwaar te hebben tegen een troonswisseling waarbij Carl Gustaf plaatsmaakt voor zijn oudste dochter.
De koning moest zich daarom haasten om het ontstane beeld bij te stellen. „In het najaar kreeg ik bij twee interviews vragen over de wijziging van de volgorde van opvolging in 1980 ten gunste van het eerstgeboren kind, ongeacht het geslacht”, zei de koning. „Het deed me diep pijn toen ik achteraf opmerkingen hoorde dat ik niet achter mijn dochter, kroonprinses Victoria, zou staan als Zweedse troonopvolger. Ik wil daarom duidelijk maken dat mijn antwoorden op interviews niet moeten worden geïnterpreteerd als kritiek op de vrouwelijke troonopvolging of op kroonprinses Victoria. De vrouwelijke troonopvolging is voor mij vanzelfsprekend. De kroonprinses is mijn opvolger. Ik ben trots op haar en haar onvermoeibare werk voor Zweden.”
Om dat te illustreren poseerden vader en dochter kort daarna op langlaufski’s bij een gezamenlijk uitje in Salen, tussen de bijeenkomsten door van de conferentie ”Folk och Försvar” (Maatschappij en Defensie).
Vrijer leven
Prins Carl Philip hield zich ondertussen stil. De prins heeft geen actieve herinnering aan de tijd dat hij kroonprins was – vanaf zijn geboorte op 13 mei 1979 tot aan de jaarwisseling. De regering had de grondwetswijziging in 1977 –het geboortejaar van Victoria, die geen opvolgingsrechten had, omdat toen alleen nog mannen op de troon konden komen– al voorgesteld en de Riksdag stemde er in april 1978 mee in. Maar grondwetswijzigingen vragen tijd, in Zweden net zo goed als in Nederland.
Vandaar dat het tot enkele maanden na de geboorte van Carl Philip duurde alvorens de verandering van kracht werd. En goed beschouwd was het niet echt met terugwerkende kracht: in april 1978 was het besluit immers al genomen. Koning Carl Gustaf, die in september 1973 koning was geworden, wist vanaf dat moment dat Victoria kroonprinses zou worden. Carl Gustaf was echter van mening dat de verandering pas bij een volgende generatie zou moeten ingaan. Regering en parlement dachten daar anders over.
Algemeen wordt aangenomen dat Carl Philip, anders dan zijn vader, geen enkel probleem heeft met de wijziging. Er is ook geen sprake van rivaliteit of afgunst ten opzichte van Victoria. De prins kan een vrijer leven leiden, heeft meer tijd voor hobby’s –autoracen, langlaufen– en passies –grafisch ontwerp en fotografie– en ook voor zijn drie zoons Alexander, Gabriel en Julian is het leven niet uitgestippeld.
Integendeel. De koning bepaalde in oktober 2019 dat de kinderen van Carl Philip en diens zus prinses Madeleine niet langer deel uitmaken van het Koninklijk Huis, niet langer het predicaat Koninklijke Hoogheid hebben en dat er in de toekomst niet van hen wordt verwacht dat ze officiële koninklijke taken vervullen. Wel behielden ze hun titels van prinsen en prinsessen, hertogen en hertoginnen.
Dyslexie
Prins Carl Philip, in 2015 gehuwd met model Sofia Hellqvist (38), is recent wel omschreven als de ”ideale reserve”. Anders dan prins Constantijn in Nederland vervult hij wel met regelmaat koninklijke taken en is hij aanwezig bij de belangrijkste nationale gebeurtenissen en bij staatsbezoeken. Zo waren Carl Philip en Sofia bij verschillende onderdelen van het staatsbezoek dat koning Willem-Alexander afgelopen najaar aan Zweden bracht. Toen het Zweedse koningspaar eind vorig jaar samen met kroonprinses Victoria en prins Daniel in Brazilië vertoefde, trad Carl Philip zelfs op als regent van het koninkrijk.
Carl Philip, die hertog van Värmland is, heeft met succes gestreden tegen de pas op latere leeftijd vastgestelde dyslexie, een kwaal die meer leden van de koninklijke familie hebben. Hij werd er vroeger op school mee gepest en media bespotten hem toen hij bij openbare optredens teksten en cijfers door elkaar haalde. De prins sprak over zijn pijn daardoor, maar moedigde ook anderen aan om dyslexie niet te zien als een obstakel, maar als hulpmiddel voor succes.
