Stil bleef het in ieder geval niet vanuit Pyongyang. Niet eerder testte Noord-Korea zoveel raketten als in 2022: maar liefst 95 projectielen werden afgevuurd. Naar eigen zeggen werd technologie voor tactische kernwapens getest voor gebruik in een oorlogssituatie.

Op de vraag waarom Pyongyang zoveel raketten afvuurt in één jaar tijd zijn veel mogelijke antwoorden te geven. Allereerst is een rakettest altijd wat het woord zegt: het testen van militaire technologie, zodat Noord-Korea weet hoe betrouwbaar zijn wapens zijn. Dat punt wordt nog weleens uit het oog verloren wanneer het Westen het wapengekletter louter interpreteert als een provocatie aan het eigen adres. Toch zijn de lanceringen wel degelijk ook een boodschap aan de Verenigde Staten en Zuid-Korea: wij zijn een militair gevaar voor jullie en als jullie dat dreigen te vergeten, zullen we jullie er wel aan herinneren.

Eerder deze maand zei de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un nog dat het leger „de capaciteiten moet perfectioneren om paraat te staan voor een oorlog”. Dit soort uitspraken doet de dictator vaker, maar kan ook een reactie zijn op statements uit Zuid-Korea van vorige maand. President Yoon Suk-yeol zei toen dat Seoul de optie open houdt om, als de Noord-Koreaanse nucleaire dreiging niet afneemt, eventueel zelf een kernwapenprogramma te beginnen.

Voedseltekorten

Waar het wél stil bleef, was op het diplomatieke front. De ogen in 2018 en 2019 waren nog gericht op toenaderingspogingen van Zuid-Korea en de Amerikaanse president Donald Trump tot Kim Jong-un. Sinds de mislukte top in Hanoi van 2019 is er echter geen enkele vooruitgang meer geboekt in onderhandelingen met Noord-Korea. Ondertussen is Pyongyang blijven doorwerken aan haar nucleair arsenaal: geschat wordt dat het land over tientallen atoombommen beschikt en een arsenaal aan raketten die heel Europa en de Verenigde Staten kunnen treffen.

Dat is een realiteit waarmee westerse onderhandelaars zullen moeten omgaan wanneer Noord-Korea weer aan de onderhandelingstafel wil plaatsnemen. De meeste analisten zijn het erover eens dat Pyongyang onder geen enkel beding ooit haar kernwapens zal opgeven.

Minder ruchtbaarheid werd de afgelopen tijd gegeven aan de dreigende tekorten aan voedsel, drinken en andere levensmiddelen. Analisten waarschuwen dat het huidige Covid-isolement in combinatie met tegenvallende oogsten en een inefficiënt economisch model ertoe kunnen leiden dat Noord-Korea weer met een dodelijke hongersnood te maken krijgt.

De stijgende voedselprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne zorgen voor een extra complicerende factor voor Pyongyang.

Lage weerstand

Drie jaar gesloten grenzen hebben flinke gevolgen gehad voor de economische en humanitaire situatie in Noord-Korea, maar door het vertrek van internationale hulpmedewerkers kunnen we slechts gissen naar de precieze ernst hiervan. Meer dan de helft van de Noord-Koreanen heeft te weinig voedsel of een onvoldoende gevarieerd eetpatroon. Zij hebben daardoor vaak een lagere weerstand –dat terwijl niemand gevaccineerd is tegen het coronavirus en de meeste ziekenhuizen buiten de hoofdstad vaak niet eens medicijnen, elektriciteit of stromend water hebben– laat staan beademingsapparatuur en IC-bedden.

Wat deze twee ogenschijnlijk zeer verschillende zaken met elkaar gemeen hebben, is dat ze door het Kim-regime beide worden gezien als een machtskwestie. Het bewind streeft te allen tijde geobsedeerd één machiavellistisch doel na: het beschermen van de eigen machtspositie en het uit de weg ruimen van zaken die die macht kunnen bedreigen, hoe klein en futiel ook.

Daartoe behoort op een wrange manier ook de voedselsituatie. In de jaren negentig woedde een hongersnood waarbij honderdduizenden en mogelijk zelfs meer dan een miljoen mensen om het leven kwamen. Iedere familie verloor wel leden. Het Kim-regime weet dat de bevolking niet nog zo’n dodelijke hongersnood zal accepteren. Daarom moet de regering een oplossing bedenken voor de nu dreigende problemen.

Dochter

Die oplossing zal in ieder geval niet liggen in de richting van een hervorming van de planeconomie. Dat zou betekenen dat het regime een deel van de controle uit handen moet geven en dat is geen optie voor Kim Jong-un. De wrange werkelijkheid: het voeden van de bevolking heeft voor Pyongyang niets met medemenselijkheid te maken, maar is een veiligheidskwestie. Datzelfde geldt voor de pandemie: Kim vreest niet de grote aantallen doden en zieken door het virus, maar de onrust en chaos waarmee dat gepaard gaat.

Al bijna acht decennia regeert de Kim-dynastie met ijzeren hand over Noord-Korea. Van enige plannen om afstand te doen van de troon lijkt geen sprake. Integendeel: nu het regime beschikt over kernwapens en raketten die de Verenigde Staten kunnen raken, waant het zich tot in lengte van dagen gevrijwaard van een buitenlandse invasie. Je valt immers geen land aan dat jou met een atoombom kan treffen. Het land hoeft zich louter te bekommeren om het in toom houden van de eigen bevolking.

En dus is het niet gek dat afgelopen november een vierde generatie van de Kim-dynastie aan de wereld werd getoond, toen Kim Jong-un zijn dochter meenam naar de inspectie en lancering van een intercontinentale raket. Of dit betekent dat de vermoedelijk 9-jarige Kim Ju-ae de volgende leider van Noord-Korea wordt, is te vroeg om te zeggen. Maar het afgegeven signaal is duidelijk: de machtige familie-Kim gaat nergens heen.