November 1934. Stad en land zijn in rep en roer. Een jongeman uit Steenwijk heeft in het diepste geheim een uitvinding gedaan die de wereld ingrijpend kan veranderen. Met zijn brandstofloze motor kan de 22-jarige Johannes Wardenier niet alleen de macht van grote olie­bedrijven breken, maar met een fabriek in Wolvega ook zekerheid bieden aan de door crisis geteisterde arbeiders.

Er gaan al een tijdje berichten rond over de baanbrekende vondst, maar met de presentatie aan het grote publiek wordt bevestigd dat de zogenaamde heteluchtmotor geen luchtkasteel is. En dus staat de slaperige Friese gemeente opeens volop in de schijnwerpers. Van heinde en ver –zelfs vanuit het buitenland– stroomt het journaille toe en dagenlang rijden de captains of industry af en aan.

Maar een week later is het feest voorbij. De motor waaraan Wardenier naar eigen zeggen jaren werkte wordt afgedaan als luchtfietserij en de bedeesde bedenker zelf wordt opgenomen in een inrichting. Burgemeester, wethouders en burgers blijven gedesillusioneerd achter.

De geschiedenis van Johannes Wardenier en zijn brandstofloze motor spreekt tot de verbeelding. Nog steeds leven er mensen die de vermeende uitvinder –hij stierf in 1960 plotseling op 47-jarige leeftijd– hebben gekend en die zich de mysterieuze verhalen rondom zijn persoon kunnen herinneren. Er zijn daarnaast mensen die zich afvragen welke rol brandstofmaatschappijen en gloeilampenfabrikant Philips speelden bij de ‘uitschakeling’ van Wardenier. En dan is er nog de interesse voor zijn vondst. Een brandstofloze motor –bijna brandstofloos eigenlijk, want de motor kon niet helemaal zonder– zou immers een goede oplossing zijn in de strijd tegen diverse hedendaagse problemen, van klimaatverandering tot brandstofschaarste.

Zolang leven en sterven van de schuchtere Steenwijker in nevelen gehuld blijven, zal de interesse wel blijven. Dat blijkt wel uit het boek ”De koning van 7even dagen” van techniekjournalist Paul Schilperoord. Hij dook in het leven van Wardenier, in de hoop antwoord te vinden op de vraag waarom hij in een zenuwinrichting werd opgenomen, wat er met zijn motor gebeurde en welke rol hij speelde in de Tweede Wereldoorlog. Het leverde een lezenswaardig en rijk gedocumenteerd boek op dat soms nieuw licht op de zaak werpt maar lang niet alle vragen kan wegnemen. Zo weet het geen duidelijk antwoord te geven op de vraag waar de tekeningen van de motor zijn gebleven – een vraag die nog steeds leeft onder complotdenkers.

Geestesgesteldheid

De winst van ”De koning van 7even dagen” zit hem er dan ook vooral in dat het boek beweringen en aannames over Wardeniers leven ondersteunt met fraai en gedegen archiefmateriaal. Ook werpt het nieuw licht op zijn rol in bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog en op de gang van zaken rond zijn opname in het ”krankzinnigengesticht” in Groningen. Daarmee is het een fraaie aanvulling op bestaande boeken over zijn leven.

Interessant is de bijdrage over de psychologie van pathologisch liegen, achter in het boek. Psycholoog Inge Schilperoord probeert daarin licht te werpen op het gedrag van Wardenier. De bijdrage zou verhelderend kunnen zijn, maar is uiteindelijk gebaseerd op een aanname over de geestesgesteldheid van Wardenier en biedt dus ook geen sluitende verklaring.

Vragen blijven er na het lezen van ”De koning van 7even dagen” dus nog volop. Het is de vraag of een volgend boek die wél zal kunnen beantwoorden.

Boekgegevens

De koning van 7even dagen, Paul Schilperoord; uitg. Van Praag; 340 blz.; € 24,50