Zelenski sprak donderdagochtend een speciale zitting van het Europarlement toe. Vanwege zijn veiligheid was de agenda van tevoren niet bekendgemaakt. Uiteindelijk stapte de Oekraïense president klokslag elf de zaal in.

Zelenski werd met een staande ovatie door een afgeladen Europarlement ontvangen. Vooraf werd hij toegesproken door de voorzitter, Roberta Metsola. „De toekomst van uw land ligt in de Europese Unie”, beloofde de parlementsvoorzitter Zelenski.

Dit keer vroeg de president niet om zwaardere wapens. Hij benadrukte vooral het belang van een snelle toetreding van zijn land tot de Europese Unie. „De EU is een plaats waar Oekraïne thuishoort”, gaf Zelenski aan.

Top

Na zijn toespraak in het Europarlement woonde de Oekraïense president een Europese top bij waar alle EU-regeringsleiders aanwezig waren. Ook daar benadrukte hij het belang van een snelle start van toetredingsonderhandelingen. „We hebben het dit jaar nodig”, zei Zelenski tijdens een persconferentie met de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, en de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula Von der Leyen.

Maar Von der Leyen weersprak die eis. Volgens haar is „toetreding een op verdiensten gebaseerd proces”. Landen moeten eerst aan voorwaarden van de EU voldoen –eisen op het gebied van corruptiebestrijding en dergelijke– om over toetreding te kunnen praten.

Zelenski’s bezoek aan Brussel kwam donderdag min of meer als een verrassing. In december nodigde Michel hem uit om naar de EU-top deze week in Brussel te komen. Daar kwam nog een uitnodiging van het Europarlement bij. Begin deze week werd in de media al wel gespeculeerd dat Zelenski op de uitnodigingen inging, maar het bezoek bleef tot het laatste moment onbevestigd.

Het was de eerste keer dat Zelenski Brussel aandeed sinds de Russische invasie. In december bezocht hij ook al Amerika. Woensdag arriveerde Zelenski in Londen. Daar praatte hij onder meer met de Britse premier Rishi Sunak. Diezelfde avond ging hij naar Parijs waar een ontmoeting met de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz gepland stond.

Zijn tour door Europa lijkt vooral een diplomatieke stunt waarmee Zelenski aan geavanceerde westerse straaljagers wil komen. „Ik zal er alles aan doen om de wereld ervan te overtuigen gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne te leveren”, zei de Oekraïense president woensdag in een toespraak tot Britse parlementsleden. Om zijn oproep kracht bij te zetten, overhandigde Zelenski een helm van een Oekraïense piloot aan de voorzitter met daarop de woorden: ”we hebben vrijheid, geef ons vleugels om ze te beschermen.”

In Brussel had Zelenski de kans om bij alle 27 regeringsleiders van de EU tegelijk te lobbyen voor zware wapens als straaljagers en langeafstandsraketten. Tussen zijn toespraak in het Europarlement en de top was donderdagmiddag een paar uur gereserveerd voor een-op-een gesprekken met regeringsleiders.

Toezegging

In de gesprekken vroeg Zelenski ook aan Nederland om F-16’s. Volgens minister van Defensie Kajsa Ollongren is het verzoek begrijpelijk, maar niet eenvoudig om op in te gaan. „We moeten de beschikbaarheid van F-16’s met Amerika en andere bondgenoten bespreken”, zei ze vrijdag. Ook bij de Fransen ving Zelenski nog bot. „We kunnen niet de komende weken straaljagers leveren”, zei president Macron vrijdag tegen verslaggevers. Op lange termijn sluit hij het echter niet uit.

Westerse landen wezen tot nu toe verzoeken om straaljagers of langeafstandsraketten naar Oekraïne te sturen, af. Maar woensdagavond kwam het nieuws dat „het Verenigd Koninkrijk begint met het trainen van piloten” en dat het „langeafstandswapens zal leveren”. Ook gaan de Britten onderzoeken welke vliegtuigen ze mogelijk op lange termijn aan Oekraïne kunnen leveren, kondigde een woordvoerder van de regering aan.

Vanuit de EU klonken niet gelijk toezeggingen voor zware wapens. Maar het taboe is van het onderwerp af. „Lidstaten moeten snel overwegen om langeafstandsraketten en straaljagers aan Oekraïne te leveren”, zei voorzitter Metsola ter introductie van Zelenski’s toespraak in het Europarlement.