JIT: Poetin actieve rol in conflict rondom neerhalen MH17
De Russische president Vladimir Poetin had een grote rol in het leveren van wapentuig naar Oost-Oekraïne, wat leidde tot het neerhalen van vlucht MH17 met een Buk-raket in 2014. Het burgervliegtuig vloog boven het conflictgebied waarin pro-Russische separatisten streden met het Oekraïense leger. MH17 werd neergehaald op 17 juli 2014.
„Er zijn sterke aanwijzingen dat in Rusland door de president is beslist over de verstrekking van de Buk-TELAR aan de separatisten”, aldus het Joint Investigation Team (JIT) woensdag tijdens een persconferentie over de huidige stand van het onderzoek.
Er is concrete informatie dat het verzoek van de separatisten aan de president is voorgelegd, en dat hier positief op is beslist. „In opgenomen telefoongesprekken vertellen Russische overheidsmedewerkers dat de beslissing tot militaire ondersteuning bij de president ligt. Het besluit wordt zelfs een week uitgesteld „omdat er maar één is die een beslissing neemt (…), de persoon die op dat moment op een top in Frankrijk is”. President Poetin is op dat moment, op 5 en 6 juni 2014, bij de herdenking van D-Day in Frankrijk”, aldus het JIT na onderzoek. Er zijn ook onderschepte telefoongesprekken waarin volgens het JIT Poetin te horen is, die wijzen op zijn actieve bemoeienis.
„Korte tijd later worden de zware luchtverdedigingssystemen geleverd, waaronder de Buk die later MH17 neerschiet.” Het is het JIT echter onbekend of in het verzoek uitdrukkelijk over een Buk-systeem wordt gesproken, „daarom spreken we van sterke aanwijzingen. De hoge lat van volledig en sluitend bewijs wordt niet gehaald.”
De president kan niet vervolgd worden, meldt het JIT. Voor de president geldt immuniteit als staatshoofd. Ook kan niet worden bewezen wie de bemanningsleden waren van de raketinstallatie. „Het vergaarde bewijs is niet concreet genoeg om in de rechtszaal tot veroordelingen te leiden, meent het Openbaar Ministerie. „Daarom worden op dit moment geen nieuwe rechtszaken gestart.”
November vorig jaar veroordeelde de rechtbank Den Haag rebellenleider Igor Girkin, zijn rechterhand Sergej Doebinski en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko tot levenslange celstraffen voor hun rol in het neerhalen van MH17. Ze werden als verdachten aangemerkt na jarenlang onderzoek door het JIT. De vierde verdachte, Oleg Poelatov is vrijgesproken. De rechtbank overwoog dat het neerhalen van de vlucht een vergissing was van de pro-Russische separatisten - de daders hadden vermoedelijk niet de bedoeling een passagiersvliegtuig neer te halen, maar een militair vliegtuig.
Onlangs werd al bekend dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) zich gaat buigen over de rol van Rusland bij het neerhalen van de vlucht. Dit na klachten van Nederland en individuele nabestaanden.
Op 17 juli 2014 stortte het toestel van Malaysia Airlines, vertrokken van Schiphol en onderweg naar de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur, neer in Oost-Oekraïne. Het vliegtuig was uit de lucht geschoten. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, onder hen bijna tweehonderd Nederlanders.
Voorafgaand aan de persconferentie woensdagochtend, zijn de nabestaanden van de vliegramp ingelicht over de bevindingen.