Shell rapporteerde donderdag een recordwinst van ruim 38 miljard euro, een verdubbeling ten opzichte van 2021. De Britse olie- en gasreus grijpt de winststijging aan om meer geld naar de aandeelhouders te sluizen door eigen aandelen in te kopen en het dividend te verhogen.

De hele olie- en gasindustrie profiteerde vorig jaar van de gestegen prijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne. ExxonMobil maakte eerder deze week al bekend dat het vorig jaar een recordbedrag van omgerekend 52 miljard euro heeft verdiend. Samen boekten de zeven grootste oliebedrijven ter wereld bijna 260 miljard euro winst, zo rekenen de linkse partijen voor.

Producenten van fossiele brandstoffen betaalden vorig jaar al een extra belasting van 33 procent op het extra geld dat zij verdienden door de hoge energieprijzen. De linkse oppositie wil dat tarief met terugwerkende kracht ophogen tot 49,5 procent, gelijk aan het toptarief in de inkomstenbelasting. Dat zou de schatkist 1,7 miljard euro extra opleveren.

„Deze absurde overwinsten zijn gewoon niet uit te leggen”, vindt PvdA-leider Attje Kuiken. Zeker nu veel mensen door de dure boodschappen en hoog opgelopen energierekening moeite hebben met rondkomen. Daar kan iets aan gedaan worden „als grote energiebedrijven met flinke overwinsten daar eerlijk aan meebetalen”, aldus Kuiken.

GroenLinks-voorman Jesse Klaver ziet dat „honderdduizenden gezinnen” in de knel zitten door de torenhoge inflatie. „En oliebedrijven maken recordwinsten voor een handjevol aandeelhouders. Het is tijd om exorbitante overwinsten van deze bedrijven eerlijk te belasten en dat kunnen we vandaag nog regelen.”

Energieminister Rob Jetten laat weten de verontwaardiging van de Kamerleden te delen. „Je valt echt steil achterover als je die miljardenwinsten hoort.” Maar hij zegt ook dat hij daar weinig aan kan doen, omdat het om bedrijven gaat die niet (meer) in Nederland gevestigd zijn. „Er is voor het kabinet heel weinig ruimte, eigenlijk geen ruimte, om deze miljardenwinsten extra aan te slaan.”

Jetten erkent dat het wel mogelijk zou zijn het in Nederland behaalde deel van de overwinst van Shell zwaarder te belasten. Maar hij waarschuwt dat dan wellicht de gewenste extra gasproductie op de Noordzee, „die we gewoon echt keihard nodig hebben om ons op de komende winter voor te bereiden” in gevaar kan komen.