Vrouwen die abortus overwegen, moeten vooraf de kans krijgen de hartslag van de foetus te horen en een 4D-echografie te zien van de ongeborene. Dat is de kern van het nieuwe abortusprotocol in de regio Castilla y León dat de regionale vicepremier Juan García-Gallardo vorige week aankondigde.

De inspiratiebron van García-Gallardo en zijn extreemrechtse partij Vox komt uit Boedapest. „Ik vind het erg goed wat de regering van Hongarije op dit punt doet”, lichtte de vicepremier het plan toe. „Ze biedt alternatieven en positieve maatregelen zodat zwangere vrouwen met alle mogelijke informatie een beslissing kunnen nemen over zoiets belangrijks.”

Hij onderstreepte dat het protocol het gevolg was van het regeerakkoord met de conservatieve coalitiepartner PP. Dankzij dit akkoord van maart vorig jaar is Castilla y León (2,5 maal Nederland) de eerste Spaanse regio waar extreemrechts regeert sinds generaal Francisco Franco, die regeerde van 1939-1975. Onder diens dictatuur, vaak aangeduid als nationaal-katholicisme, was abortus verboden. Op de langere termijn wil Vox dat ook.

Volgens García-Gallardo zal het protocol zal „onmiddellijk” worden ingevoerd. Ondanks de uitdrukkelijke verwijzing naar het abortusbeleid van premier Viktor Orbán is er een belangrijk verschil met de situatie in Hongarije. Daar worden vrouwen die abortus willen ondergaan ertoe verplicht eerst te luisteren naar de hartslag van hun baby. In Castilla y León zullen vrouwen daartoe niet gedwongen worden. Wel worden de artsen verplicht zwangere vrouwen de gelegenheid te bieden om naar de hartslag te luisteren en een 4D-echografie van de foetus te bekijken voordat de ingreep wordt uitgevoerd.

Niet bevoegd

De plannen van Castilla y León stuitten op fel verzet van de regering in Madrid. Het ministerie van Volksgezondheid eiste op hoge toon dat de regio afziet van „elke maatregel die de huidige abortuswet zou schenden of ondermijnen” en dreigde met gerechtelijke stappen als dat niet zou gebeuren. Volgens het progressieve kabinet in Madrid tasten de aangekondigde maatregelen de grondrechten van vrouwen aan. Bovendien zou de regioregering niet bevoegd zijn dergelijke bepalingen op te leggen.

Ook uit medische hoek klonk protest. Tomás Toranzo van het College van Artsen uit Zamora wees de maatregelen om vrouwen van abortus te weerhouden van de hand als ongewenste politieke bemoeienis. Bovendien was er geen enkel overleg geweest met de gynaecologische beroepsgroep. „Artsen laten zich leiden door wetenschappelijke criteria en de medische ethiek”, zei Toranzo. „Je kunt ze niet zomaar dit soort maatregelen opleggen die geen enkele medische basis hebben.”

De kwestie leidde ook tot ruzie binnen de regering van Castilla y León. Premier Alfonso Fernández Mañueco (PP) ontkende dat het omstreden plan uitgevoerd zou worden. Daarop dreigde Vox-leider Ignacio Garriga met een regeringscrisis. „Als de akkoorden niet nageleefd worden, bezien we of we in het kabinet blijven.”

Eén ding is zeker. De rel heeft ervoor gezorgd dat Vox, waarmee het de laatste tijd niet zo best ging in de peilingen, weer volop in de schijnwerpers staat. En met de lokale, regionale en landelijke verkiezingen van dit jaar in het vooruitzicht zou dat weleens precies de bedoeling kunnen zijn geweest van de extreemrechtse formatie.