Dat zegt directeur personeel en organisatie H. Noten van NS-reizigers in een toelichting op de plannen van de Nederlandse Spoorwegen voor de komende jaren. De NS lichtte vrijdag via het bedrijfsblad De Koppeling het personeel in over de grote veranderingen die op stapel staan.

In ruil voor die garantie vraagt de NS het personeel zich flexibel op te stellen. „De inhoud van het werk gaat veranderen. We vragen veel van het personeel”, realiseert Noten zich aan de andere kant. Toen hij nog maar net bij het bedrijf werkte, kwam als groot zorgpunt al de onzekerheid van de medewerkers op de trein over hun toekomst naar voren, aldus Noten in De Koppeling.

De NS-directeur zei begrip te hebben voor de schrikreacties die hem na de bekendmaking van het nieuws ook vanuit het personeel bereiken. Aan de andere kant wordt er volgens hem ook „opgelucht en met respect” gereageerd, omdat er nu eindelijk duidelijkheid is gekomen. „Een van mijn managers zei: We kunnen nu eindelijk gaan managen.”

Noten hekelt het beeld dat volgens hem bij de buitenwacht is ontstaan dat de conducteur helemaal uit de treinen verdwijnt. „Dat is een volstrekt onjuist beeld.” Alleen op een beperkt aantal plaatsen zal hun aantal tot nul worden teruggebracht. De afwezigheid van conducteurs zal zich bovendien met name voordoen op de stoptreinen, waarvan de stations op vier à vijf minuten van elkaar liggen. Dit betekent dat in geval van problemen snel vanaf de ’wal’ kan worden ingegrepen, aldus Noten.

De NS-plannen komen op een moment dat de rust bij het spoorbedrijf weer enigszins leek teruggekeerd. Vorig jaar raakten de directie en het rijdend personeel verwikkeld in een hoogoplopend conflict over het zogenaamde ”rondje om de kerk”, een vereenvoudigd dienstrooster dat het aantal vertragingen omlaag moest brengen.

Begin januari stapte de toenmalige NS-president-directeur J. Huisinga op, samen met een mededirecteur en de volledige raad van commissarissen, onder leiding van oud-Philips-topman J. Timmer.

Nu met een ingrijpende „toekomstvisie” komen kan die rust weer verstoren, maar een andere keus is er niet, zegt Noten. „De vraagstukken zijn geen spat veranderd. Je kunt wel als een dinosaurus ontkennen dat de ijstijd eraan komt, maar die ijstijd komt er gewoon aan.”

Vooral de aanbesteding van een deel van het Nederlandse spoornet dwingt de NS een andere koers te varen. Het spoorbedrijf moet in de regio de concurrentie aangaan met andere gegadigden en dat vergt volgens de directeur personeel een heel andere inzet van het personeel en ook lagere personeelskosten.

Ook in het gunstigste geval, dat wil zeggen als de NS alle aanbestedingen zou binnenhalen, verdwijnt er werkgelegenheid bij het spoorwegbedrijf. In het zwartste scenario zouden er zo’n 2200 banen verloren gaan, ofwel eenderde van de werkgelegenheid onder het rijdend personeel. Een wonderlijk idee op het moment dat de NS volop bezig is met het werven van de conducteurs die het bedrijf tekortkomt. Zo is er in de Randstad nog een tekort van 300 man of vrouw treinpersoneel.

Het doemscenario van grootschalig banenverlies doet zich volgens Noten voor als de NS de slag om alle aan te besteden spoorlijnen verliest, als -„en dat klinkt vreselijk cynisch”- de invoering van de chipkaart succesvol verloopt en bij een normaal ziekteverzuim. Noten: „Een hoog ziekteverzuim is gunstig voor de werkgelegenheid.”

Met de chipkaart wil de NS in de toekomst zwartrijders van de stations en uit de treinen weren. Noten wijst erop dat dit de sociale veiligheid in de treinen ten goede komt, omdat 70 tot 80 procent van de problemen wordt veroorzaakt door betrapte zwartrijders.

De plannen van de NS zijn een toekomstvoorspelling waaraan onzekerheden kleven, zegt Noten. Maar de ontwikkelingen die de NS door externe factoren moet doormaken, zijn „historisch onvermijdelijk.”