„Het risico van extreme krapte op de markt waar mensen zich zorgen over maakten voordat de winter begon, lijkt nu gering”, constateert Abhishek Rohatgi, een in Singapore gevestigde analist bij onderzoeksbureau BloombergNEF. Hij wijst er ook op dat Europa flinke gasvoorraden heeft opgebouwd. Daardoor is de kans dat gezinnen en bedrijven hier opeens geen gas geleverd meer kunnen krijgen, fors geslonken.

De prijs van een megawattuur gas op de toonaangevende beurs in Amsterdam ligt inmiddels rond de 70 euro. Europees gas was in februari vorig jaar voor het laatst zo goedkoop, voor het begin van de oorlog in Oekraïne. Daardoor kunnen energiebedrijven nu goedkoper gas inkopen. Toen Rusland afgelopen zomer de gaskraan grotendeels dichtdraaide, ging de gasprijs nog hard omhoog, tot bijna 350 euro per megawattuur.

Consumenten merken de prijsdaling van de laatste dagen nog niet direct op hun energienota. Dat komt omdat energiebedrijven hun tarieven niet per direct aanpassen, maar om de zoveel tijd. Als de huidige trend aanhoudt, zullen consumenten op een gegeven moment waarschijnlijk wel gaan profiteren van de lagere prijzen op de gasmarkten. Zo kondigde Eneco in december al aan per februari de variabele tarieven voor stroom en energie verder te verlagen voor ongeveer een derde van zijn klanten.

De Vastelastenbond zei onlangs zich wel zorgen te maken over mogelijke woekerwinsten voor energiebedrijven omdat zij de gedaalde gasprijzen niet of pas laat doorberekenen aan klanten. „Het punt is dat het wel enige tijd kan duren voordat deze daling wordt doorberekend, als dat überhaupt al gebeurt. Zolang de prijsdaling niet wordt doorberekend, blijven consumenten de volle mep betalen voor hun energierekening”, aldus directeur Dirk-Jan Wolfert van de consumentenorganisatie.

Strenge winter

Als de gasprijzen op het huidige niveau blijven, vallen de kosten van het prijsplafond voor energie miljarden lager uit dan verwacht. Het kabinet is dan 4,7 miljard kwijt, heeft het Centraal Planbureau (CPB) berekend. Dat bedrag is fors lager dan de tientallen miljarden die de noodmaatregel zou kosten bij een zeer strenge winter, aldus het actualiteitenprogramma.

De gasprijs is de afgelopen weken flink gekelderd. In oktober verwachtte het kabinet nog dat het 23,5 miljard euro zou kosten om huishoudens te compenseren. In het ergste scenario, van een koude winter en dus stijgende gasprijzen, werd zelfs gesproken over ruim 40 miljard. Het nieuwe optimistischere bedrag van 4,7 miljard is volgens het CPB alleen van toepassing als de huidige gasprijs gehandhaafd blijft. Of dat daadwerkelijk gebeurt is lastig te voorspellen.

Wachttijd

De invoering van het prijsplafond leidt tot chaotische taferelen bij de klantenservice van Eneco en andere energiebedrijven. Veel klanten zitten met vragen en hun meterstanden. Consumenten klagen daarnaast dat zij hun energiekosten niet langer nauwkeurig kunnen monitoren, schrijft het AD.

Vanwege het op 1 januari ingegane prijsplafond moeten minstens een miljoen klanten hun meterstanden doorgeven. Bij Eneco gaat het om 330.000 huishoudens, bij Essent 250.000 en bij Vattenfall zelfs 400.000. Het betreft klanten met een oude meter, maar ook mensen met een slimme meter die geen toestemming hebben gegeven om hun verbruiksgegevens automatisch te delen. Bij consumenten leven bovendien talloze vragen rond het prijsplafond.

Het leidt sinds afgelopen dagen tot extreme drukte bij Eneco, Essent en Vattenfall. Ook klanten van onder meer Energiedirect en Greenchoice melden problemen. Om de situatie beheersbaar te houden heeft Eneco na de jaarwisseling zelfs een wachttijd voor de eigen app ingesteld.

Energiebedrijven bevestigen de problemen. „Doordat zoveel mensen met vragen zitten over het prijsplafond en hun meterstanden moeten doorgeven, ligt het aantal bezoekers van onze app momenteel 2,5 maal zo hoog”, vertelt Eneco-woordvoerster Rianne de Voogt. „Dat kunnen onze systemen niet aan, vandaar dat we klanten online even laten wachten voordat zij de app in kunnen.”