Ons hart, de ziel, kan zwaar voelen. Gebukt onder zorgen, angsten en twijfels. De donkere dagen geven somberheid, soms zonder dat daar een reden voor is. De kou en troosteloosheid kunnen ons aanvliegen; wanneer is dit gevoel van benauwdheid voorbij?

Óf het hart voelt licht omdat er vreugde is: een kriebelende liefde; vreugde om een warm huis of blijheid om een nieuw perspectief. Soms kan er ineens een wereld van mogelijkheden opengaan en krijgt de ziel weer ruimte om te ademen, op te leven en door te leven.

Sommige mensen voelen het hart niet. Ze leven het leven zoals het zich aandient, kalm en zonder nadenken. Het Bijbelboek Psalmen laat zien dat het goed is om te reflecteren, om van daaruit te klagen of te jubelen, te huilen of te loven.

Fotograaf Jonneke Oskam bracht dit jaar een boek uit dat helemaal past in de trend om voor geliefden te schrijven over het persoonlijk leven en daarmee memoires voor hen op papier te zetten en zo ook een boodschap achter te laten.

Foto’s van de pluisjes van een uitgebloeide bos bloemen –de eerste fotoserie van haar die verscheen in het RDMagazine– die dansen in het zonlicht over de grijze keukenvloer, horen bij woorden als: uitgebloeid zijn, een nieuw begin. Foto’s zijn voor Oskam beelden die ze graag voorziet van een eigen tekst; de ene keer poëtisch, dan weer persoonlijk. Ze toont in haar foto’s ook het alledaagse, zoals die pluisjes en de ijskristallen, en stelt daarbij de vraag of we nog wel zien hoe machtig en bijzonder aanwezig God is in het dagelijks leven. Met een brief aan ouders –en zelfs een brief aan God– worden de teksten voor sommige lezers van haar boek misschien een te persoonlijk inkijkje. Het is de bloemlezing van een vrouw die door ziekte, gemis en pijn is gegaan.

Allerhande tegenslag kan scherven geven in het leven. De ruwe kanten van een breuk geven krassen, oppervlakkige wondjes of een blessure voor het leven. Waar de ene mens naar binnen keert, zich afvraagt wat hij had kunnen doen om deze kwetsuur te voorkomen, huilt de ander het verdriet eruit of schreeuwt een aanklacht richting zijn medemens of naar de hemel, omdat hij weet dat daar een wonderbare Raadsman, een hoge Koning woont.

Het overkoepelende thema van Oskams boek is gevat in de titel: ”Scherven en genadegoud”. Op de flaptekst staat het motto van de fotograaf: ”Droom alsof jij vir ewig gaan leve en leef asof dit jou laaste dag is”. In het Zuid-Afrikaans, omdat Oskam daar een deel van haar jeugd doorbracht. „Laten we zien hoe de Heere er elke dag is om te verzorgen, te vergeven en te bemoedigen. De vraag is: wil ik het zien? Uit het leven halen wat erin zit, is niet hedonistisch. Lees het refrein van Prediker maar: geniet van het goede, maar bedenk dat het leven kort is. De Heere overlaadt ons met Zijn goedertierenheid. Hij geeft goud om het gebrokene te verbinden. En als de ziel in stukken ligt, geeft Hij het goud: bekeringsgenade.”

Oskam bedacht het woord genadegoud, dat blijkt te passen bij kintsugi, de Japanse kunst van het repareren van gebroken keramiek met gouden lak. In de Japanse schoonheidsleer dragen de sporen van breuk en herstel bij aan de schoonheid van het voorwerp.

En dan breekt het licht door; dan kan de ziel loven zoals Maria deed: „Want grote dingen heeft aan mij gedaan Hij Die machtig is, en heilig is Zijn Naam. En Zijn barmhartigheid is van geslacht tot geslacht over degenen die Hem vrezen.”

Scherven en genadegoud, Jonneke Oskam-Hogendam; uitgegeven in eigen beheer; 231 blz.; € 39,95