In de achterliggende weken zijn er diverse huiszoekingen geweest in kerken en kloosters vanwege de verdenking van een Ruslandgezinde houding onder de orthodoxe geestelijkheid. Volgens de politie zijn er „pakhuizen vol pro-Kremlinlectuur” gevonden. Geestelijken zeggen echter dat dit materiaal er eerst door Oekraïense instanties is neergelegd om vervolgens door opsporingsambtenaren te worden gevonden. Kortom, over deze bewijzen bestaat veel onduidelijkheid. Uiteindelijk zal de rechter zich over de vondsten moeten uitspreken.

De verwevenheid van de kerken in de Slavische wereld met de politiek laat zich niet één op één vergelijken met die in de Westerse wereld. Vanouds hebben de orthodoxe kerken meer samenwerking gezocht met de staat dan bijvoorbeeld de meeste kerken in West-Europa.

Toch zijn er ook in Westerse landen voorbeelden van een nauwe band tussen kerk en staat. Voorbeelden zijn Denemarken, Engeland, Finland, Griekenland, IJsland, Malta, Noorwegen en Schotland. Daar bestaan nog steeds nauwe constitutionele banden tussen de staat en een kerk.

Deze situatie is historisch gezien verklaarbaar. En vanuit de geschiedenis zijn er voorbeelden te geven dat die relatie gunstig was voor het doorwerken van christelijke beginselen in de samenleving.

Toch zijn er ook vragen te stellen bij die band. Zo maakt de geschiedenis van verschillende staatskerken duidelijk dat ze werktuigen zijn geweest van de staat om politieke doelstellingen te realiseren. Dat had vaak negatieve gevolgen voor het gezag van de kerk.

Hetzelfde geldt voor kerken of christelijke groepen die zich nadrukkelijk met een politieke stroming verbinden. Sprekend voorbeeld daarvan zijn groepen evangelicals in de VS die zich expliciet achter een van de twee politieke partijen stellen. Wanneer deze partijen op een bepaald terrein negatief in het nieuws komen, straalt dat af op de christelijke groepen die zich hadden verzwagerd met die stroming.

Vanuit theocratisch oogpunt kan men bezwaar maken tegen de scheiding van kerk en staat zoals die in veel grondwetten is vastgelegd. Immers, op grond van de gereformeerde belijdenis moet worden gesteld dat zij beide het welzijn van het volk moeten dienen.

Maar praktisch gezien is het van belang dat de kerk zich zelfstandig opstelt tegenover de staat. Ze mag zich niet laten meevoeren met politieke belangen die haaks staan op de Bijbel. De kerk is geroepen om voorbede te doen voor de overheid en tegelijk tegenover de staat het profetisch woord te laten klinken als dat nodig is.