Koning steekt in Stellendam vissers hart onder de riem
Koning Willem-Alexander heeft donderdagmiddag op uitnodiging van minister Piet Adema (LNV) een werkbezoek gebracht aan de Nederlandse visserijsector. In de haven van Stellendam stapte hij aan boord van twee kotters en sprak hij met vissers. Daarna nam de koning en kijkje in het Visserij Innovatiecentrum en had hij in de visafslag een ontmoeting met vertegenwoordigers van de visbranche.
Koning Willem-Alexander bracht donderdag op uitnodiging van minister Piet Adema (LNV) een werkbezoek aan de visserijsector. In de haven van Stellendam stapte hij aan boord van twee kotters. „Majesteit, pas op uw hoofd!”
„Hebben jullie zijn stropdas gezien?” Minister Adema kan het niet laten om er even op te wijzen. De koning draagt een blauwe stropdas, mét visjes. „Ik heb er ook een met koeien, maar die kon ik zo snel niet vinden. Zeekoeien”, grapt de vorst.
In de stuurhut van de SL 42 heeft Willem-Alexander zojuist een heel serieus gesprek gehad met acht kottervissers, afkomstig uit verschillende Nederlandse vissersplaatsen. Het ging over de situatie in de sector. Die gaat door een diep dal.
De vloot kampt sinds de oorlog in Oekraïne met extreem hoge brandstofkosten. Tientallen kotters zijn de afgelopen maanden lange tijd niet uitgevaren omdat dat simpelweg niet rendabel was.
Bovendien moet de vloot krimpen. Door de bouw van windparken en de aanwijzing van beschermde natuurgebieden blijft er voor vissers namelijk steeds minder ruimte op de Noordzee over. Daar komt nog bij dat het Verenigd Koninkrijk na de brexit een deel van de Europese vangstrechten opeist.
Sanering
Het kabinet heeft een saneringsregeling opgetuigd die tot eind november open stond. Vissers hebben daarvoor een kleine tachtig schepen aangemeld. In het saneringspotje zit 155 miljoen euro. Het ministerie verdeelt dat geld op volgorde van binnenkomst van de aanvragen. Maar de voorwaarden pakken soms heel ongelukkig uit, vertellen de vissers aan de koning en minister Adema.
Sjaak Brinkman, eigenaar van de SL 42, zegt dat hij deze traditionele boomkorkotter uit de vaart wil nemen. Probleem is dat hij de vangstrechten niet mag overzetten op zijn andere schip, terwijl dat is uitgerust voor de veel duurzamere flyshootvisserij.
Jacob Brands uit Urk was eigenaar van de UK 160, die twee jaar geleden voor de Franse kust zonk in het Kanaal. De vangstrechten liggen nu allemaal op zijn andere schip, de UK 161. Dat schip wil Brands uit de vaart nemen en de saneringsvergoeding benutten voor de bouw van een nieuwe duurzame kotter. Maar dat is niet toegestaan, zegt hij. Bovendien moet hij zijn vangstrechten inleveren. „Ik mag helemaal niets, terwijl ik wil doorgaan met vissen.”
De koning knikt begrijpend en kijkt naar zijn minister. Adema vindt dat de regels verduurzamingsplannen van vissers niet moet belemmeren. „Ik ga kijken of er meer maatwerk mogelijk is”, belooft hij.
Henk Bais, telg uit de Helderse familie die vier schepen in de vaart heeft waarvan er één –de HD4– is aangemeld voor de sanering. „Waarom dat schip?”, wil de koning weten. „Omdat die het meest verouderd is”, legt Bais uit. De visser zegt dat hij wil investeren in verduurzaming, maar dan moet er snel duidelijkheid komen over de aan de sector toegezegde innovatiegelden. „En hoe zit het met de toekomst van de bodemvisserij? Mag dat straks nog? Vanwege alle onzekerheid haakt een deel van onze familie al af.”
De vissers dringen er bij de koning en de minister op aan om zich in te zetten voor behoud van hun sector. Beiden beloven dat, „binnen de bestaande wet- en regelgeving.” Maar, zo zegt de koning, „vis blijft een belangrijk onderdeel van het dieet voor mensen, dat zal altijd zo blijven.”
Mesheften
De tweede kotter die de koning bezoekt is de KG 8. „Majesteit, pas op voor uw hoofd”, waarschuwt eigenaar Adri Bout. „Dat weet ik uit mijn tijd bij de marine”, lacht Willem-Alexander. „Ik ga ook achteruit de trapjes af.”
De gloednieuwe kotter maakte juist deze week zijn eerste visreis. Woensdag viste de KG 8 nog in de buurt van Vlieland op mesheften, ook wel scheermessen genoemd. Dit schelpdiertje leeft in grote aantallen langs de Nederlandse kust. Een handjevol vissers heeft zich op de vangst ervan toegelegd.
De KG 8, gebouwd op scheepswerf Padmos in Stellendam, is helemaal ingericht op besparing van brandstof en vermindering van de uitstoot van stikstof en broeikasgassen. Het schip is daarmee een voorbeeld van de verduurzamingsslag die ook de rest van de Nederlandse vissersvloot moet maken.
In dit verband doet het Europese verbod op pulsvissen (met behulp van stroomstootjes) de vissers nog steeds pijn. Juist deze in Nederland ontwikkelde techniek is volgens hen een schoolvoorbeeld van verduurzaming. Volgens Texelaar Jaap van der Vis, die mede aan de wieg van de puls stond, is het verbod te wijten aan jaloezie van de Fransen. Minister Adema zegt dat hij daar niets aan kan veranderen, maar hij wil er nog wel een keer met zijn Franse collega over praten.
De koning weet ook van het pulsdrama. „Eigenlijk had Nederland te veel vergunningen afgegeven”, zegt hij. „Maar ik gooi wel een knuppel in het hoenderhok. Iemand van een Britse milieuorganisatie vertelde mij dat pulskotters veel vis vingen op locaties waar ze eerder niet kwamen. Hoe zit dat?” Jacob Brands bevestigt dat. „We kwamen op plekken die voor de boomkor niet geschikt zijn.”
Innovatie
Dat de sector niet bij de pakken neerzit, blijkt uit testen in het Visserij Innovatiecentrum, dat in een loods aan de Stellendamse buitenhaven is gevestigd. De koning kijgt hier uitleg van manager Johan Baaij. Er wordt onder meer gewerkt aan speciale netten waar te jonge vis uit kan ontsnappen.
Techneut Harmen Klein Woolthuis werkt aan een vinding waarmee vrijwel zonder brandstof kan worden gevist. Kite-fishing noemt hij het: de vis wordt gevangen door onderwaterdrones, uitgerust met kleine netjes, die zich door vliegers laten trekken. Toekomstmuziek, vermoedt de koning. Klein Woolthuis knikt: robots, netten en een aangepast schip moeten nog ontwikkeld worden.
Daarna spreekt Willem-Alexander in de visafslag met vertegenwoordigers van onder meer de vishandel, de Nederlandse visserijgemeenten, onderzoeksinstituut Wageningen Economic Research en natuurorganisatie stichting De Noordzee.
De vissers, die pas een uur van tevoren hoorden dat Adema de koning meebracht, zijn onder de indruk van diens kennis en betrokkenheid. „Hij is goed op de hoogte van de situatie in de sector”, zegt Bout na de rondleiding op zijn schip. Sjaak Brinkman vult aan: „Hij heeft zich er goed in verdiept en stelde veel relevante vragen.”
Koning Willem-Alexander en minister Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) hebben een werkbezoek gebracht aan de binnenhaven en de visafslag van Stellendam. Het bezoek stond in het teken van de toekomst van de visserij. beeld ANP, Patrick van Katwijk
Koning Willem Alexander aan boord van de boomkorkotter SL 42. Van rechts naar links de vissers Jaap van der Vis (TX 36), Jan Tanis ((GO 37), Albert Romkes UK 1, Jacob Brands UK 161, Sjaak Brinkman SL 42, Koning Willem-Alexander en minister Adema. beeld RD
Koning Willem-Alexander en minister Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) hebben een werkbezoek gebracht aan de binnenhaven en de visafslag van Stellendam. Het bezoek stond in het teken van de toekomst van de visserij. beeld ANP, Patrick van Katwijk
Johan Baaij (l.), manager van het Visserij Innovatiecentrum, vertelt de koning en minister Adema over de ontwikkeling van nieuwe vistechnieken. beeld RD
Koning Willem-Alexander en minister Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) hebben een werkbezoek gebracht aan de binnenhaven en de visafslag van Stellendam. Het bezoek stond in het teken van de toekomst van de visserij. beeld ANP, Patrick van Katwijk
Koning Willem-Alexander en minister Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) hebben een werkbezoek gebracht aan de binnenhaven en de visafslag van Stellendam. Het bezoek stond in het teken van de toekomst van de visserij. beeld ANP, Patrick van Katwijk
Koning Willem-Alexander en minister Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) hebben een werkbezoek gebracht aan de binnenhaven en de visafslag van Stellendam. Het bezoek stond in het teken van de toekomst van de visserij. beeld ANP, Patrick van Katwijk
Koning Willem-Alexander en minister Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) hebben een werkbezoek gebracht aan de binnenhaven en de visafslag van Stellendam. Het bezoek stond in het teken van de toekomst van de visserij. beeld ANP, Patrick van Katwijk
Adri Bout eigenaar van de KG 8. beeld RD
Sjaak Brinkman, eigenaar boomkorkotter SL 42. beeld RD
